ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΕΝΑ ΚΑΙ ΥΠΟ ΕΚΔΟΣΗ ΒΙΒΛΙΑ
(Παρατίθενται υπερσυνδέσεις διευθύνσεων και εξώφυλλα μόνο όταν είναι διαθέσιμες από τους εκδότες)

Για να μεταβείτε στην αντίστοιχη τοποθεσία εντός κειμένου ή στους εκδότες: Ctrl + κλίκ στο τίτλο ή στο links του εκδότη
[links εκδοτών παρατίθενται όταν ο εκδότης διαθέτει ιστοσελίδα]

ΒΙΒΛΙΑ ΠΟΥ ΕΧΟΥΝ ΗΔΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΤΕΙ

Βιβλία στην Αγγλική γλώσσα

1. EUROPEAN POLITICAL COOPERATION, TOWARDS A FRAMEWORK OF SUPRANATIONAL DIPLOMACY? England: Gower Publishers 1987
Για περισσότερες πληροφορίες ανατρέξατε στην ιστοσελίδα των Βρετανών εκδοτών σε ηλεκτρονικά βιβλιοπωλεία όπως το Amazon (http://www.amazon.co.uk/exec/obidos/search-handle-url/index=books-uk&field-author=Ifestos%2C%20Panayiotis/026-4702892-8879662)

2. NUCLEAR STRATEGY AND EUROPEAN SECURITY DILEMMAS, Towards an Autonomous European Defence System? England: Gower Publishers 1988
Για περισσότερες πληροφορίες ανατρέξατε στην ιστοσελίδα των Βρετανών εκδοτών σε ηλεκτρονικά βιβλιοπωλεία όπως το Amazon (http://www.amazon.co.uk/exec/obidos/search-handle-url/index=books-uk&field-author=Ifestos%2C%20Panayiotis/026-4702892-8879662).

Βιβλία στη Ελληνική γλώσσα

3. «Η ΑΙΤΗΣΗ ΕΝΤΑΞΗΣ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ ΚΑΙ Η ΔΙΕΥΡΥΝΣΗ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ (1987 -1992)», μέρος Β’ στο Ήφαιστος Π. & Τσαρδανίδης Χ., Οι Σχέσεις της Κύπρου με τις Ευρωπαϊκές Κοινότητες 1972 – 1992. Αθήνα: Παπαζήσης.
4. «ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΠΡΟΣ ΤΟ 2000», μέρος Β στο Ήφαιστος Π. & Τσαρδανίδης Χ., Το Ευρωπαϊκό σύστημα Ασφαλείας και η Ελληνική – Εξωτερική Πολιτική προς το 2000 Αθήνα: Σιδέρης 1992.
5. «ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΤΗΣ ΑΠΟΤΡΟΠΗΣ ΚΑΙ Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ», μέρος Α΄, του ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΠΟΤΡΕΠΤΙΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ Αθήνα: Παπαζήσης 1992.
6. ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΑΜΥΝΑ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ, Η Ευρώπη των πολλών Ταχυτήτων και κατηγοριών κατά της Ευρωπαϊκής Ιδέας Αθήνα: Οδυσσέας 1994
7. ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΗ ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ, Από την ιδεαλιστική Αθωότητα στο Πεπρωμένο του Έθνους. Αθήνα: Οδυσσέας.
8. Η ΕΞΩΕΛΛΗΝΙΚΗ ΝΟΟΤΡΟΠΙΑ ΚΑΙ ΤΑ ΑΙΤΙΑ ΤΗΣ, Το ζήτημα του Διεθνισμού, πατριωτισμού, εθνικισμού και η εθνική στρατηγική της Ελλάδας. Αθήνα: Ποιότητα 1997
9. ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΑ ΚΑΙ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΤΩΝ ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΔΥΝΑΜΕΩΝ Γαλλία, Μεγάλη Βρετανία, Γερμανία. Αθήνα: Ποιότητα 2000
10. ΘΕΩΡΙΑ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗΣ Αθήνα: Ποιότητα 1999
11. ΙΣΤΟΡΙΑ, ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΔΙΕΘΝΩΝ ΤΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ Αθήνα: Ποιότητα 1999
12. (συν-συγγραφέας) ΕΥΡΩΑΤΛΑΝΤΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ Αθήνα: Ποιότητα 1999
13. ΚΟΣΜΟΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΕΤΕΡΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΑΞΙΩΣΕΙΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΚΥΡΙΑΡΧΙΑΣ, Ευρωπαϊκή Άμυνα, Ασφάλεια και Πολιτική Ενοποίηση. Αθήνα: Ποιότητα 2001
14. Ο ΠΟΛΕΜΟΣ ΚΑΙ ΤΑ ΑΙΤΙΑ ΤΟΥ. Αθήνα: Ποιότητα 2002
15. ΟΙ ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΩΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ διαδρομή, αντικείμενο, περιεχόμενο και γνωσιοθεωρητικό υπόβαθρο των διεθνών σχέσεων. Αθήνα: Ποιότητα 2003 [κυκλοφορεί Απρίλιο 2003]

Εξώφυλλα και περιγραφή

Παναγιώτης Ήφαιστος

ΟΙ ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΩΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ,
Διαδρομή, Αντικείμενο, Περιεχόμενο Και Γνωσιολογικό Υπόβαθρο.
Αθήνα: Εκδόσεις Ποιότητα, Μάιος 2003, αρ. σελίδων 734
Ηθική κρίση και η διεθνής πολιτική: το έθνος-κράτος ως θεσμός ελευθερίας
και το διεθνές δίκαιο ως κατάκτηση πολιτισμού των διακρατικών σχέσεων.

Σύντομη περιγραφή: το βιβλίο επιχειρεί μια συνολική αποτίμηση των διεθνών σπουδών πανεπιστημιακού επιπέδου και των διεθνών σχέσεων ως αντικείμενο επιστημονικής μελέτης στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Ενδιαφέρει ζωτικά κάθε πληροφορημένο πολίτη, κάθε στέλεχος της πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας, τους δημοσιογράφους του διπλωματικού ρεπορτάζ και όλα τα επιτελικά στελέχη των υπηρεσιών του κράτους. Ενδιαφέρει επίσης άμεσα τους γονείς των φοιτητών σε τμήματα διεθνών σπουδών της Ελλάδας και του εξωτερικού, τους ίδιους τους φοιτητές, τους υποψήφιους διδάκτορες, τα νεότερα στελέχη της διεθνολογικής «κοινότητας» και εκείνους τους καθηγητές πανεπιστημίου που συμμετέχουν ως μέλη εκλεκτορικών σωμάτων στις κρίσεις μελών διδακτικού προσωπικού σε μη διεθνολογικά τμήματα των κοινωνικών επιστημών. Μεταξύ πολλών άλλων εξετάζονται ζητήματα όπως οι ποιοτικές προδιαγραφές των πανεπιστημιακών τμημάτων, ζητήματα ακαδημαϊκής δεοντολογίας, τα ποιοτικά κριτήρια των κρίσεων καθηγητών πανεπιστημίου, η σημασία, οι μέθοδοι και το περιεχόμενο των διδακτορικών διατριβών, οι παγίδες που κρύβει μια απόφαση για μεταπτυχιακές σπουδές στο εξωτερικό ή στην Ελλάδα, ζητήματα που αφορούν την διδασκαλία διεθνών σχέσεων στις Ένοπλες Δυνάμεις, ο επαγγελματικός προσανατολισμός των υποψήφιων διεθνολόγων και η κοινωνική χρησιμότητα των διεθνών σπουδών. Σε κάθε περίπτωση η ανάλυση του βιβλίου ενδιαφέρει κάθε φορολογούμενο, ο οποίος ασφαλώς δεν θα ήθελε αντί αξιολογικά ουδέτερης επιστημονικής μελέτης των διεθνών σχέσεων στα δημόσια πανεπιστήμια να έχουμε εκατοντάδες ακριβοπληρωμένους ακαδημαϊκούς που κρυμμένοι πίσω από την ακαδημαϊκή ελευθερία καθημερινά θα διολισθαίνουν στο βούρκο των ιδεολογικοπολιτικών εκλογικεύσεων, των αντιδεοντολογικών συμπεριφορών και της προπαγάνδας υπέρ των ανελεύθερων καθεστώτων και ηγεμονικών συμφερόντων. Έτσι, θίγονται βαθύτατα και με την αναγκαία οξύτητα η εισροή ανορθολογισμού στην ενδοκρατική και διακρατική τάξη λόγω φαινομένων διεθνολογικής τσαρλατανιάς εάν και όταν ο δημόσιος διάλογος πλημμυρίζει από ακαδημαϊκά μεταμφιεσμένες προπαγανδιστικές ιδεολογικοπολιτικές εκλογικεύσεις.

Άξονας των αναλύσεων είναι οι βαθύτερες διαμορφωτικές δυνάμεις του εθνικού-κρατικού γίγνεσθαι: από τη μια πλευρά βρίσκονται α) ο θεσμός ελευθερίας του έθνους-κράτους, β) οι διεθνείς θεσμοί και γ) το διεθνές δίκαιο ως αντιηγεμονικές κατακτήσεις του ανθρώπινου πολιτισμού στις διεθνείς σχέσεις, ενώ από την άλλη βρίσκονται τα αίτια πολέμου και κυρίως η άνιση ανάπτυξη, ο ηγεμονισμός και τα κατά καιρούς διεθνιστικά και κοσμοπολίτικα παρακολουθήματά του. Το βιβλίο εισάγει νέα στοιχεία στην ανάλυση των διεθνών σχέσεων, όπως την έννοια του Διεθνούς Δέοντος, την διεθνή ηθική και πλούσιο προβληματισμό ως προς το ποια θα μπορούσε να είναι η βάση ηθικής κρίσης στην διαμόρφωση των αποφάσεων εξωτερικής πολιτικής. Η ανάλυση στο σύνολό της περιστρέφεται γύρω από τις οντολογικού περιεχομένου αξιώσεις συλλογικής ελευθερίας και το γεγονός της Υπαρκτικής ετερότητας των συλλογικών οντοτήτων. Η προσέγγιση είναι ολιστική αντλώντας από όλο το κεκτημένο του κοινωνικού επιστητού: Στη βάση της Θουκυδίδειας παράδοσης και της Κονδύλειας κοινωνικής οντολογίας οικοδομείται ένα σύστημα ιδεών που ολοκληρώνει ζητήματα κοινωνικοπολιτικής οντολογίας των διεθνών σχέσεων, τον ρόλο της ισχύος υπό συνθήκες διεθνούς αναρχίας, τους διεθνούς θεσμούς, το διεθνές δίκαιο, την συλλογική ασφάλεια, τα αίτια πολέμου, τις διεθνείς επεμβάσεις, το θεμελιώδες κοσμοθεωρητικό υπόβαθρο των εθνών-κρατών, τον χαρακτήρα των εθνικών-κρατικών ηθικοκανονιστικών δομών και τον αποσταθεροποιητικό ρόλο των ηγεμονικών ανταγωνισμών. Η ανάλυση περιέχει πλήθος περιπτωσιολογικών θεμελιώσεων από την αρχαιότητα μέχρι και τις μέρες μας, συμπεριλαμβανομένου του πολέμου κατά του Ιράκ το 2003, της κρίσης ταυτότητας στην Ευρώπη λόγω αυτού του πολέμου και του σχεδίου Ανάν.

Εξετάζοντας τις διαμορφωτικές δυνάμεις του ιστορικού γίγνεσθαι κατεδαφίζονται οι εξομοιωτικοί διεθνιστικοί, κοσμοπολίτικοι και ηγεμονικοί παραλογισμοί. Έτσι, το έθνος-κράτος αναδεικνύεται ως α) θεσμός συλλογικής ελευθερίας, β) θεμέλιο πολιτισμού του διακρατικού βίου και β) καθεστώς ρύθμισης των διεθνών σχέσεων. Συμπληρώνουμε ότι ο συγγραφέας συμπεριλαμβάνει ειδικό κεφάλαιο για τις Ένοπλες Δυνάμεις. Στο κεφάλαιο αυτό, μεταξύ άλλων, εξετάζεται ο ρόλος των Ενόπλων Δυνάμεων στον σύγχρονο κόσμο, η στρατιωτική διπλωματία, το περιεχόμενο των διεθνών σπουδών στις παραγωγικές σχολές, και οι σχέσεις της πολιτικής ηγεσίας με την στρατιωτική ηγεσία σ’ ένα δημοκρατικό κράτος. Βασικό πόρισμα του συγγραφέα είναι πως το έθνος-κράτος συνιστά θεσμό συλλογικής ελευθερίας. Στο βαθμό λοιπόν που υπέρτατος σκοπός κάθε κράτους είναι η διασφάλιση-κατασφάλιση της εσωτερικής και εξωτερικής κυριαρχίας, τουτέστιν της συλλογικής ελευθερίας, τονίζεται η θεμελιώδης σημασία των Ενόπλων Δυνάμεων για την ελευθερία και την ευημερία μιας χώρας.

Περαιτέρω πληροφορίες για το βιβλίο μπορείτε να βρείτε στην ιστοσελίδα των εκδοτών www.piotita.gr. Η κυκλοφορία του βιβλίου καθυστέρησε κατά ένα περίπου μήνα για να ενσωματωθούν πλήρως περιπτωσιολογικές αναφορές στον πόλεμο του Ιράκ του Μαρτίου 2003 και μερικώς μόνο στις εξελίξεις περί το Κυπριακό.
Η μελέτη αυτή είναι αυστηρά αξιολογικά ουδέτερη, χωρίς αυτό βεβαίως να σημαίνει πως δεν στηλιτεύονται με σκόπιμη οξύτητα εκείνες οι διεθνολογικές τσαρλατανιές που είναι εχθρικές στην επιστημονική μελέτη των διεθνών σχέσεων. Βασική κριτική εξάλλου της ανάλυσης του βιβλίου αυτού είναι το γεγονός πως πολλές πλέον αναλύσεις –ακόμη και ανάμεσα σε νεότερα στελέχη των διεθνών σπουδών– διολισθαίνουν στο βούρκο των ακαδημαϊκά μεταμφιεσμένων προπαγανδιστικών ιδεολογικοπολιτικών εκλογικεύσεων.

Τεράστιες επενδύσεις στις διεθνείς σπουδές, ενδεχομένως χωρίς αντίκρισμα

Κανείς πρέπει να διακρίνει μεταξύ γνώμης και γνώσης. Γνώση σ’ όλες τις επιστήμες συνδέεται με την θεωρητική κατάρτιση. Όσοι μεταμφιεσμένοι ακαδημαϊκοί παριστάνουν τους διεθνολόγους και ταυτόχρονα παρακάμπτουν το θεωρητικό κεκτημένο για να εκφράζουν προπαγανδιστικές γνώμες που στηρίζουν ιδεολογικοπολιτικές εκλογικεύσεις το μόνο που επιτυγχάνουν είναι η αποδυνάμωση ή ο μηδενισμός των προσπαθειών επιστημονικής μελέτης των διεθνών σχέσεων. Έτσι, ενώ η κοινωνία τους εμπιστεύεται σπάνιους πόρους με σκοπό να καλλιεργήσουν την επιστήμη οι δραστηριότητές τους είναι πρωτίστως πολιτικές και προπαγανδιστικές. Η ανάλυση διεθνών σχέσεων, όμως, υπόκειται τις συνέπειες και ενός άλλου φαινομένου: Πληθώρα ακαδημαϊκών –συχνά εξαίρετων επιστημόνων, όταν ενασχολούνται με το δικό τους γνωστικό αντικείμενο– επιδίδονται σε ανάλυση των διεθνών σχέσεων χωρίς να επιδεικνύουν τον παραμικρό σεβασμό στο διεθνολογικό επιστητό. Η κατάσταση αυτή γίνεται ανεξέλεγκτη εάν και όταν μη διεθνολογικά πανεπιστημιακά τμήματα των κοινωνικών επιστημών προκηρύσσουν θέσεις διδακτικού προσωπικού σε γνωστικά αντικείμενα που αφορούν την επιστημονική ανάλυση των διεθνών σχέσεων χωρίς όμως να πληρούνται, στο επίπεδο του ορισμού των μαθημάτων ή στο επίπεδο της διδασκαλίας, οι αναγκαίες και μη εξαιρετέες επιστημονικές προδιαγραφές του θεωρητικού κεκτημένου των διεθνών σχέσεων. Στην Ελλάδα, υπενθυμίζεται, πριν από ενάμιση περίπου δεκαετία άρχισε η επιστημονική μελέτη των διεθνών σχέσεων με πρωτοπόρους τους Γ.Κ. Τενεκίδη και τον Δημήτρη Κώνστα. Στη συνέχεια ιδρύθηκαν πολλά ανεξάρτητα πανεπιστημιακά τμήματα διεθνών σπουδών ενώ πολλά τμήματα των κοινωνικών επιστημών συχνά προκηρύσσουν θέσεις για τη διδασκαλία μαθημάτων διεθνών σχέσεων. Τονίζεται πως για τον σκοπό αυτό η επένδυση της κοινωνίας είναι δισεκατομμύρια δραχμές με προσδοκία υποθέτω όχι την ανάπτυξη της επιστημονικής τσαρλατανιάς αλλά της επιστημονικής μελέτης των διεθνών σχέσεων.

Η παρούσα δημοσίευση δεν θα είχε γίνει εάν δεν ο υποφαινόμενος δεν πίστευε πως εισάγει νέα στοιχεία στις ήδη δημοσιευμένες εργασίες, δικές του και άλλων. Μετά από τρις περίπου δεκαετίες ενασχόλησης με το θέμα αυτό, σκοπός είναι μια «συνολική αποτίμηση» του γνωστικού πεδίου των διεθνών σχέσεων και η δημιουργία μιας πλατφόρμας θεωρητικού προβληματισμού που αφορά όποιον ενδιαφέρεται για τα στοιχειώδη, ουσιώδη και θεμελιώδη περί τα διεθνή. Η ανάλυση αυτή συνιστάται όλως ιδιαιτέρως σε μέλη εκλεκτορικών σωμάτων άλλων κλάδων του κοινωνικού επιστητού των οποίων οι συνελεύσεις συχνά προκηρύσσουν θέσεις μελών ΔΕΠ για διδασκαλία μαθημάτων διεθνών σχέσεων. Στο κεφάλαιο 8 του βιβλίου δίνονται νομίζω πληθώρα πληροφοριών για το ζήτημα των κρίσεων νέων διεθνολόγων αλλά επιπλέον στηλιτεύεται το επιστημονικά απαράδεκτο φαινόμενο του μετρήματος παραπομπών με… αριθμομηχανές αντί να κρίνεται το καθαυτό επιστημονικό περιεχόμενο ενός κειμένου. Κάθε εκλεκτορικό σώμα, υποστηρίζεται, επιβάλλεται να είναι επιστημονικά αρμόδιο: Τα μέλη των εκλεκτορικών σωμάτων απαιτείται να έχουν αυτοδύναμες επιστημονικές δεξιότητες εκτίμησης της καθαυτό επιστημονικής υπόστασης ενός κειμένου και όχι να κρίνουν με βάση την γλώσσα στην οποία είναι γραμμένο ή με βάση άσχετες παραπομπές μεταξύ ομοϊδεατών και ιδεολογικοπολιτικά συγγενών. Η θέση που υιοθετείται –με την οποία εκτιμάται πως δύσκολα θα διαφωνήσουν άλλοι συνάδελφοι του κοινωνικών επιστημών– είναι πως επιστήμη διεθνών σχέσεων δεν υπάρχει χωρίς βάσιμη θεωρία διεθνών σχέσεων. Δεν είναι δυνατό, υποστηρίζεται, να επενδύονται τεράστια ποσά στην δημιουργία τμημάτων διεθνών σπουδών και αυτό να σημαίνει δεκάδες άτομα που θα εκφέρουν κανονιστικά προσανατολισμένες ασυνάρτητες γνώμες χωρίς θεωρητικό θεμέλιο. Και όμως, προς αυτή ακριβώς την κατεύθυνση είναι που διολισθαίνουν οι διεθνείς σπουδές…

Αντι-ηγεμονική θεμελίωση του έθνους-κράτους ως θεσμού ελευθερίας

Ο πυρήνας του προβληματισμού της νέας στοχαστικής προσπάθειας είναι η θεμελίωση κοσμοθεωρητικά και κοινωνικοπολιτικά προσδιορισμένων κριτηρίων εξωτερικής πολιτικής. Έτσι, εισάγεται η έννοια του Διεθνούς Δέοντος ως κριτήριο ηθικής κρίσης περί τα διεθνή. Τα νέα στοιχεία που εκτιμούμε ότι εισάγονται αφορούν αυτό που θα μπορούσε να ονομαστεί κοινωνικοπολιτική οντολογία των διεθνών σχέσεων. Πιο συγκεκριμένα η μελέτη της διαχρονικής διευποκειμενικής εμπειρίας μαρτυρεί πως οι δύο σημαντικοί διαμορφωτικοί παράγοντες του ιστορικού εθνικού-κρατικού γίγνεσθαι είναι η Υπαρκτική κοινωνική ετερότητα και οι αξιώσεις συλλογικής ελευθερίας-κυριαρχίας. Αμφότερα είναι οντολογικού περιεχομένου. Ιστορικά, μαρτυρείτε η συντριβή των αυτοκρατορικών σχεδίων και των διεθνιστικών-κοσμοπολίτικων και/ή ηγεμονικών αξιώσεων και η επικράτηση των εθνικών-κρατικών αξιώσεων ελευθερίας. Αυτό το ιστορικό κοινωνικοπολιτικό γεγονός ενέχει ένα τριπλό αποτέλεσμα βαθύτατων προεκτάσεων: 1ον) Ο θεσμός του έθνους-κράτους είναι ο θεσμός συλλογικής ελευθερίας των κοινωνιών που κατέκτησαν την πολιτική τους κυριαρχία, 2ον) το καθεστώς διεθνών σχέσεων είναι η εσωτερική-εξωτερική κυριαρχία και 3ον) οι αρχές λειτουργίες του διεθνούς συστήματος είναι οι θεμελιώδεις αρχές του διεθνούς δικαίου περί διακρατικής ισοτιμίας, μη επέμβασης και εσωτερικής αυτοδιάθεσης που ενσαρκώνουν αυτό το καθεστώς. Όμως, μεταξύ της διεθνούς ειρήνης-σταθερότητας και της εφαρμογής του διεθνούς του διεθνούς δικαίου παρεμβάλλονται τα αίτια πολέμου. Έτσι, αίτια πολέμου, διεθνές δίκαιο και η φιλοσοφική έννοια της ελευθερίας εξετάζονται συνδυαστικά υπό το πρίσμα της διαχρονικής διυποκειμενικής εμπειρίας με σκοπό να φωτιστούν τα πραγματικά διλήμματα και τα πραγματικά προβλήματα των διεθνών σχέσεων.
Το σύστημα ιδεών που αναπτύσσεται περιστρέφεται γύρω από τρις άξονες: την ελευθερία, τους κοινωνικοπολιτικά προσδιορισμένους σκοπούς ενός έκαστου έθνους-κράτους και το αξιόπιστο επιστημονικό κεκτημένο της θεωρίας διεθνών σχέσεων για τα αίτια πολέμου. Οι αξιώσεις συλλογικής ελευθερίας στη βάση της Υπαρκτικής ετερότητας και ετερονομίας κάθε κοινωνίας προκάλεσαν αγώνες ελευθερίας και κυρίαρχα κράτη εντός των οποίων κάθε λαός αναπτύσσει τον συλλογικό κατ’ αλήθειαν βίο. Έτσι, στην πορεία του ιστορικού γίγνεσθαι κάθε έθνος-κράτος αφενός έχει προικιστεί με ένα θεμελιώδες κοσμοθεωρητικό και κοσμολογικό υπόβαθρο απόρροια των αγώνων ελευθερίας-ανεξαρτησίας και αφετέρου πάνω σ’ αυτό οικοδόμησε το συμβατό με αυτό το υπόβαθρο κοινωνικοπολιτικό σύστημα. Αυτήν την κοινωνική ετερότητα και ετερονομία αμφισβητούν κατά καιρούς παράλογα διεθνιστικά και κοσμοπολίτικα δόγματα τα οποία όμως συγκρούονται και συντρίβονται πάνω στις αξιώσεις συλλογικής ελευθερίας και εθνικής κυριαρχίας-ανεξαρτησίας.

Υπό αυτή την πιο πάνω έννοια η εθνική-κρατική κυριαρχία είναι θεσμός ελευθερίας ο οποίος αφενός προσφέρει την δυνατότητα σε κάθε κοινωνία να είναι συλλογικά ελεύθερη προσδιορίζοντας το δικό της κοινωνικοπολιτικό σύστημα και αφετέρου να ρυθμίζει τις συναλλαγές της με τις υπόλοιπες κοινωνίες. Αυτά τα κοσμοθεωρητικά και κοινωνικοπολιτικά γεγονότα ενσαρκώνονται στις θεμελιώδεις αρχές του διεθνούς δικαίου περί διακρατικής ισοτιμίας, μη επέμβασης και δικαιώματος εσωτερικής αυτοδιάθεσης κάθε κυρίαρχου κράτους. Αυτές οι πτυχές, όμως, αφορούν την μια πλευρά του διεθνούς συστήματος. Η άλλη πλευρά του ίδιου νομίσματος είναι τα αίτια πολέμου. Συντομογραφικά, τα αίτια πολέμου αναφέρονται μεταξύ άλλων στους ηγεμονικούς ανταγωνισμούς, στην άνιση ανάπτυξη, στις επαναστατικά δόγματα (διεθνιστικό κομμουνισμό, διεθνιστικό φιλελευθερισμό, ναζισμό και όλα τα υπόλοιπα εξομοιωτικά δόγματα τα οποία η ανάλυση ορίζει ως «φασισμό των διεθνών σχέσεων» ίδιο των ηγεμονικών και αναθεωρητικών κρατών και των νεροκουβαλητών τους στα μικρότερα κράτη).

Παρακμιακά φαινόμενα και διεθνείς σπουδές

Χωρίς αναστολές, χωρίς συμβιβασμούς και ενάντια στη συμβατική σοφία που θέλει «όλες τις γνώμες –ακόμη και τις προπαγανδιστικές κραυγές– να ακούονται», κατεδαφίζει την διεθνολογική τσαρλατανιά και άλλα φαινόμενα που εμποδίζουν την επιστημονική ανάπτυξη των διεθνών σπουδών. Έτσι, στηλιτεύονται με οξύτητα, μεταξύ άλλων, γνωστά σε όλους μας παρακμιακά φαινόμενα που αφορούν α) τις διαδικασίες εκλογών μελών ΔΕΠ στα πανεπιστήμια εάν και όταν ενδεχομένως αναπαράγουν φαύλο κύκλο ημιμάθειας, β) τις ανεκδοτολογικές βιβλιοκριτικές δημοσιογραφικού χαρακτήρα που εξαθλιώνουν τον στοχασμό, γ) την άναρχη δημιουργία διεθνολογικών τμημάτων ή εδρών διεθνών σχέσεων χωρίς να συνεκτιμούνται επαρκώς αναγκαία και μη εξαιρετέα επιστημονικά και επιστημολογικά κριτήρια, δ) τις κρίσεις στις οποίες χρησιμοποιούνται… αριθμομηχανές για να μετρούνται επιστημονικά ανυπόστατες παραπομπές στα υποβαλλόμενα έργα, ε) την καλλιέργεια της διεθνο-ιστορικής ανεκδοτολογίας και της πολιτικολογίας από μερικά αρχαιότερα στελέχη του κλάδου, στ) τον πιθηκισμό επιστημονικά ανύπαρκτων σχολών σκέψης, ζ) την εξειδίκευση πολλών στις… ταξινομήσεις σχολών σκέψης, η) τον εθισμό νεότερων διεθνολόγων στην ιδεολογικοπολιτική προπαγάνδα αντί στην ασκητική προσήλωση στο ακαδημαϊκό λειτούργημα, θ) την εκμετάλλευση του ακαδημαϊκού τίτλου για κοινωνικές αναρριχήσεις, ι) την μετατροπή των πανεπιστημίων σε πάρεργο, κ) την συζήτηση σε επίπεδο ανεκδοτολογίας αντί σε επίπεδο κόσμιων επιστημονικών δημοσιεύσεων, λ) τις πρακτικές που υπονομεύουν το ακαδημαϊκό λειτούργημα καθιστώντας έτσι την ακαδημαϊκή ανεξαρτησία ακαδημαϊκή ασυδοσία, μ) τα φαινόμενα πρωταθλητισμού στις προπαγανδιστικές ιδεολογικοπολιτικές εκλογικεύσεις και άλλα ανάλογα φαινόμενα που δικαιολογούν ενδεχομένως την καθιέρωση της «διεθνολογικής τσαρλατανιάς» ως κύριας πλέον έννοιας των διεθνών σχέσεων στο στερέωμα των διεθνών σπουδών.

Γράφοντας αυτό το βιβλίο είχαμε κατά νου, μεταξύ άλλων, τα εξής: α) Πως ο φοιτητής χρειάζεται κάτι πέραν των συχνά κακόγουστων ταξινομήσεων σχολών σκέψης β) πως ο καθηγητής ενός τμήματος των κοινωνικών επιστημών που συμμετέχει σε κάποιο εκλεκτορικό σώμα μιας θέσης διεθνών σχέσεων χρειάζεται μια αξιολογικά ουδέτερη και συνολική εκτίμηση του επιστημονικού κεκτημένου των διεθνών σχέσεων, γ) πως ο δημοσιογράφος που καλεί καθηγητές στις τηλεοράσεις ή που φιλοξενεί επιφυλλίδες «διεθνολόγων» χρειάζεται να γνωρίζει ποια είναι η επιστημονική υπόσταση κάποιων των κυρίων που συχνά χρησιμοποιούν τον τίτλο τους για να προβάλλουν μια κίβδηλη εγκυρότητα και να εκτονώνουν τον αβυσσαλέο υποκειμενισμό τους και δ) πως ο πληροφορημένος πολίτης για να διαμορφώνει γνώμη χρειάζεται να γνωρίζει ποια είναι η αντικειμενική εικόνα των διλημμάτων και προβλημάτων του διεθνούς συστήματος. Ο ακαδημαϊκός, υποστηρίζουμε, απαιτείται να κάνει σαφές πότε εκφράζει μια επιστημονική άποψη και πότε ο λόγος του εντάσσεται στη σφαίρα των πολιτικών εκλογικεύσεων.

Οι διεθνείς σπουδές, οι άλλοι τομείς του κοινωνικού επιστητού και τα νεότερα στελέχη της διεθνολογικής κοινότητας

Προστίθεται πως η ανάδειξη του έθνους-κράτους ως της βασικής μονάδας του διεθνούς συστήματος και της εσωτερικής-εξωτερικής κυριαρχίας ως βασικών αρχών του διεθνούς δικαίου που θεμελιώνει το σύγχρονο καθεστώς διεθνών σχέσεων καθιστά τις διεθνείς σπουδές αντικείμενο που ενδιαφέρει όλους του κλάδους του κοινωνικού επιστητού. Αυτό μαρτυρείτε από το γεγονός πως ιστορικοί, οικονομολόγοι κ.λπ., αδιάκοπα εκφράζουν κρίση περί τα διεθνή. Μερικές από αυτές είναι έντιμοι επιστημονικοί στοχασμοί που αποφεύγουν καταχρηστικά και υπερβολικά άλματα, ενώ άλλες είναι ασυνάρτητες γνώμες που επιδεικνύουν ασέβεια στο διεθνολογικό επιστητό. Ένας ακόμη σκοπός του βιβλίου αυτού, λοιπόν, είναι να βάλει σε μια τάξη τον διεθνολογικό στοχασμό, να αποτιμήσει το θεωρητικό κεκτημένο και να το διακρίνει από τα ακαδημαϊκά μεταμφιεσμένα διεθνολογικά σκουπίδια τα οποία βρίθουν προπαγανδιστικών πολιτικών εκλογικεύσεων. Έτσι, η ανάλυσή μας παρακάμπτει την μανία των ταξινομήσεων και τα μεταπρατικά αναμασήματα θεωρημάτων και ιδεολογημάτων για να επιχειρήσει να θέσει το ζήτημα της επιστημονικής μελέτης των διεθνών σχέσεων σε μια στέρεα βάση που αποτιμά το αξιόπιστο και έγκυρο θεωρητικό κεκτημένο.

Η σημασία της γνωσιολογικής οριοθέτησης των διεθνών σχέσεων ενέχει μια ακόμη σημασία που αφορά τις συχνές προκηρύξεις θέσεων καθηγητών πανεπιστημίου σε πανεπιστημιακά τμήματα που ανήκουν σε άλλους τομείς των κοινωνικών επιστημών. Αν και υποστηρίζουμε πως η ορθότερη μέθοδος θα ήταν η πρόσκληση επισκεπτών καθηγητών-διεθνολόγων, εξετάζουμε πολλές πτυχές εκείνων των περιπτώσεων στις οποίες τα εκλεκτορικά σώματα είναι μερικώς ή και ολικώς επιστημονικά αναρμόδια. Όπως υποστηρίζεται, αν και από τυπικής άποψης ορθές και βάσιμες, ενδέχεται να έχουμε ιλαροτραγικά φαινόμενα εάν και όταν κρυμμένοι πίσω από την ακαδημαϊκή ανεξαρτησία οι πανεπιστημιακοί περιφρονούν πάγιους κώδικες επιστημονικής δεοντολογίας. Επισημαίνουμε στους μη γνωρίζοντες πως –ορθώς, για να διαφυλαχθεί η ακαδημαϊκή ανεξαρτησία– τα διοικητικά δικαστήρια δεν αποφαίνονται για την έκφραση κρίσης αλλά ανεξαρτήτως περιεχομένου για το κατά πόσον έγινε μια τέτοια κρίση. Για παράδειγμα, ο ορισμός ενός μέλους του εκλεκτορικού σώματος δεν ελέγχεται για το κατά πόσον είναι αρμόδιο αλλά από τα κατά πόσον τα μέλη μιας Γενικής Συνέλευσης καθηγητών αιτιολόγησαν την επιστημονική του αρμοδιότητα.

Ενίοτε, η κριτική που ασκείται στα διεθνολογικά δρώμενα είναι αναπόφευκτα οξύτατη. Σημειώνεται εν τούτοις πως δεν αφορά τα νεότερα στελέχη της διεθνολογικής κοινότητας αλλά τα αρχαιότερα εάν και όταν αφήνουν τις διεθνολογικές σπουδές να κατηφορίζουν στον βάλτο της ημιμάθειας και στο βούρκο των ιδεολογικοπολιτικών εκλογικεύσεων. Τα νεότερα στελέχη, σημειώνεται στο κεφάλαιο 8.4, καλό θα κάνουν να λάβουν υπόψη πως αν επιθυμούν έναν αξιοπρεπές προσωπικό και επαγγελματικό βίο χωρίς αναρριχήσεις, εξισορροπήσεις και εξευτελιστικές πελατειακές σχέσεις, θα πρέπει να αφοσιωθούν ασκητικά στα ακαδημαϊκά τους καθήκοντα. Αυτά τα στελέχη πρέπει να γνωρίζουν πως ανεξαρτήτως απογοητεύσεων συμφέρει σε τελική ανάλυση η ασκητική ακαδημαϊκή ζωή, η αφοσίωση στην επιστήμη, η αξιολογικά ουδέτερη συγγραφή επιστημονικών κειμένων, η παράκαμψη της εφήμερης συμβατικής δόξας και η ηθική ανταμοιβή των φοιτητών.

Παναγιώτης Ήφαιστος
Ο πόλεµος και τα αίτιά του. Τα πολλά πρόσωπα του ηγεμονισμού και της τρομοκρατίας

Συµπληρώνοντας το κενό που υπήρχε στην ελληνική βιβλιογραφία, ο συγγραφέας εξετάζει το φαινόµενο του πολέµου σε ιστορικό και σύγχρονο πλαίσιο. Αντλώντας από το στοχαστικό υπόβαθρο της πολιτικής φιλοσοφίας των διεθνών σχέσεων και τη θουκυδίδεια παράδοση, αναλύονται µεταξύ άλλων τα παρακάτω ζητήµατα: τυπολογία πολέµου, επαναστατικός πόλεµος, εθνικοαπελευθε-ρωτικοί πόλεµοι, πόλεµος κατά Κλαούζεβιτς, Γκίλπιν και Κονδύλη, αίτια πολέµου και άνιση ανάπτυξη, περιφερειακές συγκρούσεις και στρατηγικοί ανταγωνισµοί, πυρηνικά όπλα, πυρηνική αποτροπή και διασπορά πυρηνικών όπλων, ιδεολογία και πόλεµος, οι πολλές όψεις της τροµοκρατίας, εθνικό/κρατικό οντολογικό γίγνεσθαι και πόλε-µος, ποικιλοµορφία των πολιτικών αντικειµένων του πολέµου, διεθνείς επεµβάσεις, σχέσεις ισχυρών και λιγότερο ισχυρών κρατών, ο ρόλος των στρατηγικών ανταγωνισµών και των περιφερειακών συγκρούσεων, δηµοκρατία και πόλεµος, διεθνισµός/κοσµο-πολιτισµός και πόλεµος, διεθνές δίκαιο και διεθνή ποινικά δικαστήρια.

Παναγιώτης Ήφαιστος
Κοσµοθεωρητική ετερότητα και αξιώσεις πολιτικής κυριαρχίας. Ευρωπαϊκή Άμυνα, Ασφάλεια και Πολιτική Ενοποίηση

Πρωτοποριακή ανάλυση τόσο της ελληνικής όσο και της διεθνούς βιβλιογραφίας. Υπό το πρίσµα αυστηρής επιστηµονικής ουδετερότητας εξετάζονται σε ιστορικό και σύγχρονο πλαίσιο τα ηθικοφιλοσοφικά και ηθικοκανονιστικά θεµέλια του διεθνούς συστήµατος. Το φαινόµενο της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης όπως και πολλά άλλα φαινόµενα αναλύονται διεξοδικά για να αντληθούν συµπεράσµατα για την εξέλιξη των σύγχρονων διεθνών σχέσεων. Ο συγγραφέας αναζητεί και τελικά προσδιορίζει ηθικούς πα-ράγοντες στη βάση των οποίων θα µπορούσαν να θεµελιωθούν κρίσεις και αποφάσεις διεθνούς πολιτικής συµβατές µε τις κατακτήσεις του πολιτισµού στο επίπεδο των διεθνών σχέσεων. Η κοινωνικοπολιτική ετερότητα του κόσµου και η οντολογικού περιεχοµένου αξίωση συλλογικής ελευθερίας, συνάγεται, είναι τα κυριότερα κριτήρια, γεγονός που συνάδει µε τον πολιτικό πολιτισµό που δηµιουργούν οι θεμελιώδεις αρχές του διεθνούς δικαίου και η ιδέα της συλλογικής ασφάλειας. Έτσι, µεταξύ πολλών άλλων αναλύονται η έννοια και το περιεχόµενο του έθνους-κράτους, των διεθνών θεσµών και της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, ο αποσταθεροποιητικός ρόλος του διεθνισµού, του κοσµοπολιτισµού και του ηγεµονισµού και άλλα αίτια πολέµου, τα οποία παρεµβάλλονται µεταξύ ενός σταθερού – ειρηνικού διεθνούς συστήµατος και του υπαρκτού κόσµου στο κατώφλι του 21ου αιώνα. Σηµειώνεται πως σε όλα τα κεφάλαια γίνεται προσπάθεια αναγωγής των θεωρήσεων πολιτικής φιλοσοφίας του Παναγιώτη Κονδύλη στο επίπεδο της πολιτικής φιλοσοφίας των διεθνών σχέσεων.

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΗΦΑΙΣΤΟΣ
Ιστορία, θεωρία και πολιτική φιλοσοφία των διεθνών σχέσεων

Το βιβλίο, ήδη στην έκτη έκδοσή του, αποτελεί βασικό εγχειρίδιο σε πολλά πανεπιστήμια. Η ανάλυση εστιάζει την προσοχή στα τρία πιο σημαντικά ζητήματα των διεθνών σχέσεων: Πρώτο, την ιστορία των διεθνών σχέσεων, της θεωρίας διεθνών σχέσεων και της κοινωνικοπολιτικής ετερότητας στον τόπο και χρόνο. Δεύτερο, την διαλεκτική σχέση διεθνούς αναρχίας, κρατικής κυριαρχίας, κοινωνίας και ηθικής στον διεθνή χώρο. Τρίτο, τις πολιτικές όψεις του διεθνούς δικαίου, των διεθνών θεσμών και του ζητήματος των «διεθνών» επεμβάσεων. Ταυτόχρονα, τα ζητήματα αυτά συνδέονται με το γνωστικό κεκτημένο της πολιτικής φιλοσοφίας των διεθνών σχέσεων και τα αξιόπιστα ερμηνευτικά παραδείγματα των διεθνών σχέσεων.

Ήφαιστος Παναγιώτης,
Θεωρία Διεθνούς και Ευρωπαϊκής Ολοκλήρωσης

Η ανάλυση εξετάζει διεξοδικά τις αφετηριακές λογικές της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, την εξέλιξη της ΕΕ τις τελευταίες δεκαετίες, τον τρόπο που η θεωρία ολοκλήρωσης παρακολούθησε αυτή την εξέλιξη και τον τρόπο που η ευρωπαϊκή ολοκλήρωση συνδέεται με την θεωρία διεθνών σχέσεων και τις στρατηγικές των κρατών που εμπλέκονται. Για όποιον ενδιαφέρεται να έχει εκτενή, θεμελιωμένη και πολύπλευρη θεώρηση του φαινομένου της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης το βιβλίο αυτό του προσφέρει μια συνολική εκτίμηση-αποτίμηση. 70

Ήφαιστος Π., Αρβανιτόπουλος Κ.,
Ευρωατλαντικές σχέσεις

Το βιβλίο αυτό αποτελεί το μόνο κείμενο στην ελληνική βιβλιογραφία το οποίο εξετάζει διεξοδικά το σύνολο σχεδόν των πολιτικών και στρατηγικών παραγόντων και κριτηρίων που διαμορφώνουν τον ευρωατλαντικό χώρο που αποτέλεσε τον κεντρικό άξονα γύρω από τον οποίο διαμορφώθηκε το μεταπολεμικό διεθνές σύστημα. . Σε ιστορικό και σύγχρονο πλαίσιο, εξετάζονται διαδοχικά οι σχέσεις ΗΠΑ-Ευρώπης, οι ιστορικοπολιτικές παράμετροι και το στρατηγικό υπόβαθρο της Ατλαντικής Συμμαχίας, η εξέλιξη των στρατηγικών των ευρωπαϊκών δυνάμεων και της ευρωπαϊκών αμυντικής ταυτότητας, ο καθοριστικός ρόλος της βρετανικής διπλωματίας στην οικοδόμηση του ευρωατλαντικού βάθρου ισχύος, οι γεωπολιτικές και γεωστρατηγικές θεωρήσεις που ερμηνεύουν το ευρωατλαντικό σύστημα, τα προβλήματα στις σχέσεις ΗΠΑ και Ευρώπης, το γερμανικό ζήτημα και η εξέλιξη τόσο της Ατλαντικής Συμμαχίας όσο και της ευρωπαϊκής αμυντικής ταυτότητας τη δεκαετία του 1990. 137

Παναγιώτης Ήφαιστος

Διπλωµατία και στρατηγική των μεγάλων Ευρωπαϊκών δυνάµεων Γαλλίας, Γερµανίας, Μεγάλης Βρετανίας

Ήδη στην έκτη έκδοση, το βιβλίο αυτό επιχειρεί µια συγκριτική εξέταση της στρατηγικής και της διπλωµατίας των τριών µεγάλων δυνάµεων της Ευρώπης µετά τον B’ Παγκόσµιο Πόλεµο. Eπίσης, οι στρατηγικές των δυνάµεων αυτών συνδέονται µε την εξέλιξη της Ατλαντικής Συµµαχίας, της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της ευρωπαϊκής αµυντικής ταυτότητας τη δεκαετία του 1990. Μεταξύ πολλών άλλων, εξετάζονται τα στρατηγικά θεµέλια της διπλωµατίας της Γαλλίας, της Μεγάλης Βρετανίας και της Γερµανίας.