Η πλεκτάνη του σχεδίου Αναν και παραδοχές περί υποτέλειας και υποδούλωσης
Η Σημερινή, 20.1.2008, http://www.simerini.com.cy/nqcontent.cfm?a_id=325716
Παναγιώτης Ήφαιστος
Όσο περισσότερες ανοησίες και ασυναρτησίες λέγονται στο δημόσιο διάλογο τόσο περισσότερο ανορθολογικός καθίσταται. Γι’ αυτό, στην περίπτωση της πλεκτάνης Αναν -που φαίνεται να υποβόσκει στον προεκλογικό αγώνα των προεδρικών της Κύπρου πολύ περισσότερο απ’ ό,τι πολλοί υποψιάζονται- η ανάλυση απαιτείται να διακρίνει μεταξύ συνωμοσίας και πολιτικών σχεδίων συμβατών με την τυπική λογική και τις παραστάσεις ενός εκάστου διεθνούς δρώντα για τα δικά του συμφέροντα. Η πλεκτάνη Ανάν δεν είναι συνωμοσία αλλά χάραξη στρατηγικής και προσπάθεια εφαρμογής της. Πρωταγωνιστές είναι οι νεοαποικιοκράτες διπλωμάτες της Βρετανίας, συν-πρωταγωνιστές οι Τούρκοι διπλωμάτες και είδος συνοδοιπόρου -με το αζημίωτο- οι στρατηγικοί σχεδιαστές του Αμερικανικού Πενταγώνου.
Σκοπός της Βρετανίας είναι η αναίρεση της ανεξαρτησίας των Κυπρίων που «κερδήθηκε» μετά τον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα, η παγίωση της ιδιοκτησίας των ιμπεριαλιστικών βάσεων συμπεριλαμβανομένων θαλάσσιων πόρων και ο -συνεταιρικός με την Τουρκία- πλήρης και παντοτινός στρατηγικός έλεγχος της Κύπρου, του πλούτου της και ανθρώπων της. Σκοπός των Τούρκων είναι, όπως εξάλλου πάντα διακηρύττουν, να παγιώσουν τον στρατηγικό έλεγχο επί της Κύπρου, να καταστήσουν τους Κυπρίους υποτελή μειονότητα στην ίδια την πατρίδα τους και κατά προτίμηση αναίμακτα να τους εξαφανίσουν είτε με μετανάστευση είτε με μετατροπή τους σε αναξιοπρεπείς εξυπηρετικούς φραγκολεβαντίνους. Για τους Αμερικανούς, στο πλέγμα των γνωστών ειδικών στρατηγικών σχέσεων με τη Βρετανία, σκοπό έχουν να εκμεταλλεύονται στρατηγικά την Κύπρο στο παιχνίδι ηγεμονικών ανταγωνισμών στην ευρύτερη περιφέρεια. Μια μόνο λέξη: Η εισβολή στο Ιράκ το 2003 δεν ήταν εφικτή -ακόμη και αν η Τουρκία έδινε διευκολύνσεις- χωρίς τις «διευκολύνσεις» των βρετανικών βάσεων στην Κύπρο και της Σούδας.
Το ιλαροτραγικό με τον κυπριακό και ελλαδικό δημόσιο διάλογο είναι ότι όλα αυτά δεν χρειάζονται κάποιου είδους περισπούδαστη επαλήθευση. Είναι ρητά και απερίφραστα καταγεγραμμένα και ολοφάνερα για όποιον διαβάσει το σχέδιο Ανάν, το σύστημα δηλαδή ιδεών και προσανατολισμών που η βρετανική και τουρκική διπλωματία χρησιμοποιεί ως μέσο με σκοπό να εκπληρωθούν οι στρατηγικοί τους σκοποί. Συζητήσεις περί του αντιθέτου αποτελούν θέατρο του παραλόγου που υποτιμά την νοημοσύνη όσων συμμετέχουν ή όσων είναι θεατές. Βασικά, αν ήμασταν ορθολογιστές, στις 25 Απριλίου 2004, την επαύριο δηλαδή του ΟΧΙ, έπρεπε να πούμε σε όλους ποτέ να μην ξαναπαρουσιάσουν οτιδήποτε ίδιο ή παραπλήσιο του σχεδίου Ανάν. Στις επερχόμενες προεδρικές εκλογές της Κύπρου, θαμμένο μέσα στις εκκλήσεις περί «κομματικής πειθαρχίας» αυτό που διακυβεύεται είναι η επαναφορά ενός ακόμη χειρότερου σχεδίου. Συναφώς, είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ότι τον Απρίλιο του 2004, παρά το γεγονός πως οι περισσότεροι Κύπριοι δεν διάβασαν το σχέδιο Ανάν, το αλάνθαστο λαϊκό ένστικτο οδήγησε τους Κύπριους στο σωστό και ορθολογιστικό συμπέρασμα ότι κάποιοι με διαδικασίες κατεπείγοντος τους καλούσαν να εγκαταλείψουν την εθνική τους ανεξαρτησία, τη δημοκρατία τους και τα ανθρώπινα δικαιώματά τους. Έτσι, βοηθούντος και του τότε Προέδρου, ο κυπριακός λαός είπε ΟΧΙ στην υποδούλωση. Τέσσερα χρόνια μετά ο δημόσιος διάλογος απαιτείται να είναι πιο ψύχραιμος και πιο ορθολογιστικός. Κυρίως, θα ήταν πιο τίμιο, όσοι για ποικίλους λόγους είναι προσκολλημένοι στο τερατούργημα του σχεδίου Ανάν, αντί να το υποβάλλουν με νέες μεταμφιέσεις, να ομολογήσουν απερίφραστα αυτό που εν τέλει πιστεύουν: «Έχουμε αποφασίσει να μην είμαστε ελεύθεροι άνθρωποι και εκτιμούμε ότι ως υποτελείς των Τούρκων και των Άγγλων θα περνάμε καλά και ότι η ανθρώπινη αξιοπρέπεια δεν είναι το σπουδαιότερο πράγμα στη ζωή. Εφήμερα υλικά και ωφελιμιστικά κριτήρια είναι πιο σπουδαία. Τρέφουμε ελπίδες, θα μπορούσαν ακόμη να ομολογήσουν, πως μετά την κατάρρευση του κομμουνιστικού οράματος και της δυτικής υποκρισίας περί δημοκρατίας και ανθρωπίνων δικαιωμάτων, οι λαοί μπορούν να ενώνονται και να φτιάχνουν νέες πασπαρτού ταυτότητες, έστω και αν αυτό σημαίνει υποδούλωση στους Αγγλοαμερικανούς και νεοοθωμανούς νεοποικιοκράτες». Αυτά δεν είναι ρητορικά λόγια. Είναι πραγματικά, αληθή και καταγεγραμμένα στο περιβόητο σχέδιο Ανάν που μερικοί όχι μόνο δέχθηκαν αλλά και παραδέχθηκαν. Είναι ακόμη καταγεγραμμένες θέσεις ανανιστών σε πλήθος κειμένων. Θυμίζω, για παράδειγμα, τις θέσεις που αποτυπώθηκαν σε κείμενο του 2002 (Η Καθημερινή 8.12.2002) από Αθηναίο φιλόσοφο. Εκθειάζοντας το σχέδιο Ανάν ως περίπου μάννα εξ ουρανού, συνόψισε αυτές τις παραδοχές υποτέλειας: Η ελευθερία στην εποχή της παγκοσμιοποίησης, είπε μεταξύ άλλων, δεν έχει και πολύ σημασία μιας και στην εποχή της παγκοσμιοποίησης η δημιουργία ενός κράτους όπως το πρότειναν οι Χάνεϊ και ντε Σότο είναι μεν προβληματική εξέλιξη αλλά, στην εποχή της μιας υπερδυνάμεως (δηλαδή των ΗΠΑ), αποτελεί «ελπιδοφόρα εξέλιξη, επειδή εξαιρεί την Κύπρο από τις εστίες αβεβαιότητας». Μιας λοιπόν και ο κόσμος έχει αβεβαιότητες λόγω ηγεμονικών συγκρούσεων, μας προτείνει ο αθυρόστομος ελλαδίτης στοχαστής, δεν χάθηκε ο κόσμος αν δεχθούμε την καταστολή της ελευθερίας, της δημοκρατίας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Το νέο δηλαδή δόγμα που ασπάζονται πλέον όχι μόνο τα πρώην τα ψοφοδεή κατάλοιπα της κουμμουνιστικής εποχής αλλά και οι κατ’ όνομα μόνο ιδεολογικοί διάδοχοι του Αυξεντίου και του Παλληκαρίδη, είναι ότι το τομάρι μας και η κοιλιά μας είναι το σπουδαιότερο πράγμα. Αυτό μετράει και όχι το κατά πόσο θα είμαστε παντοτινά υπόδουλοι και υποτελείς. Επισκιασμένο μέσα στον κουρνιαχτό της προεκλογικής προπαγάνδας, αυτό -ξανά και πιο ύπουλα- βασικά διακυβεύεται: Η ελευθερία των Κυπρίων.
* Καθηγητής Διεθνών Σχέσεων- Στρατηγικών Σπουδών, Πανεπιστήμιο Πειραιώς