http://www.simerini.com/nqcontent.cfm?a_id=310630

Πού οφείλεται η παράλυση του ελληνικού κράτους και η τραγωδία του…

Ο Παναγιώτης Ήφαιστος, καθηγητής Διεθνών Σχέσεων και Στρατηγικών Σπουδών στο Πάντειο, αναλύει τις βαθύτερες αιτίες των ολέθριων πυρκαγιών στη χώρα και τις συνέπειές τους

Πώς να λειτουργήσουν αποτελεσματικά οι θεσμοί, όταν καθημερινά βάλλεται ή υπονομεύεται ο πατριωτισμός από πλήθος εγκαθέτων, που καβαλίκεψαν τον νεοελληνικό κρατικό θεσμό;

ΤΟΥ ΣΑΒΒΑ ΙΑΚΩΒΙΔΗ

Οι φοβερές πυρκαγιές που κατέκαυσαν την Ελλάδα και προκάλεσαν απίστευτη οικολογική, οικονομική καταστροφή, με δεκάδες ανθρώπινα θύματα, συγκλόνισαν βαθύτατα τον κυπριακό Ελληνισμό. Πού οφείλονται, όμως, η παραλυσία και ανικανότητα του ελληνικού κράτους να αντιμετωπίσει από την πρώτη στιγμή τις φωτιές; Γιατί επιδείχθηκε ολιγωρία; Τι και ποιος ευθύνεται και ποιοι είναι οι βαθύτεροι, διαχρονικοί λόγοι της κρατικής ανεπάρκειας;

Η «Κυριακάτικη Σημερινή» επιχειρεί να φωτίσει τις άλλες πλευρές και να αναλύσει τις άλλες διαστάσεις των καταστροφικών πυρκαγιών.
Πού οφείλεται η αδυναμία του ελληνικού κράτους να αντιμετωπίσει τις πυρκαγιές; Ποιοι είναι, διαχρονικά, οι βαθύτεροι λόγοι της κυβερνητικής και κρατικής παραλυσίας; Ζητήσαμε τις απόψεις του γνωστού Κύπριου Παναγιώτη Ήφαιστου, καθηγητή Διεθνών Σχέσεων και Στρατηγικών Σπουδών, Έδρα Jean Monnet για την Ευρωπαϊκή Πολιτική Ολοκλήρωση, στο Πάντειο Πανεπιστήμιο. Μας είπε:
Πού οφείλεται η αδυναμία του ελληνικού κράτους να αντιμετωπίσει τις πυρκαγιές; Ποιοι είναι, διαχρονικά, οι βαθύτεροι και εγγενείς λόγοι της κυβερνητικής και κρατικής παραλυσίας;
Τα στέρεα πολιτειακά συστήματα στον κόσμο δεν είναι πολλά. Τα περισσότερα, συμπεριλαμβανομένων και των δυτικών, αναζητούν ακόμη μόνιμους στρατηγικούς προσανατολισμούς και σταθερή κοινωνικοπολιτική οργάνωση. Ανασκοπώντας τα τελευταία εκατό χρόνια, βλέπουμε ότι λίγοι το επιτυγχάνουν, πολλοί είναι αυτοί που παραπαίουν και πολύ περισσότερα τα κράτη που λειτουργούν νευρικά εις βάρος άλλων κοινωνιών.
Στην ιεραρχία ορθολογισμού και στέρεων πολιτειακών δομών, η Ελλάδα είναι, δυστυχώς, στις τελευταίες βαθμίδες κρατικής και διπλωματικής αξιοπιστίας. Τα αίτια είναι πολλά, διαχρονικά αναλλοίωτα και σήμερα ζωντανά όσο ποτέ. Μεταξύ άλλων, σημειώνω τη μεγάλη αναντιστοιχία μεταξύ των ελληνικών κοινωνιών και του ελληνικού κρατικού μορφώματος, που δημιουργήθηκε μετά την Ελληνική Επανάσταση και που, έκτοτε, ταλαιπωρεί όσους Έλληνες εξαρτώνται από αυτό, έχοντας ως κύρια αποστολή την εκπλήρωση των στόχων πλουτισμού και ευημερίας ενός εξουσιαστικού συστήματος, ευθέως ή εμμέσως εξαρτώμενου από ξένα συμφέροντα.

Υπονομεύεται η αγάπη προς την πατρίδα

Στο σημείο αυτό, ίσως είναι χρήσιμο να τονιστεί ότι μια κοινωνία χρειάζεται κράτος για να είναι συλλογικά ελεύθερη. Την πατρίδα και το κράτος, που το ενσαρκώνει, αν δεν το αγαπούν οι πολίτες και οι πολιτικές ηγεσίες, αναπόδραστα οι τελευταίοι χάνουν την ελευθερία τους ή ζουν σε μια παραπαίουσα κρατική δομή, που παραπαίει και υπόκειται διαρκώς σε ζημιές. Μια από αυτές τις ζημιές είναι η αναποτελεσματικότητα των κρατικών θεσμών, την οποία όποιος ζει στο νεοελληνικό κράτος, την υπόκειται καθημερινά. Πώς να λειτουργήσουν αποτελεσματικά οι θεσμοί, όταν καθημερινά βάλλεται ή υπονομεύεται ο πατριωτισμός από πλήθος εγκαθέτων, που καβαλίκεψαν τον νεοελληνικό κρατικό θεσμό;
Δηλαδή, βάλλεται και υπονομεύεται η αγάπη για την πατρίδα, η πεποίθηση κοινού συμφέροντος, η επίδειξη ανιδιοτελούς αλληλεγγύης μεταξύ των πολιτών, η ετοιμότητα αυτοθυσίας, η κατανόηση της ανάγκης σοβαρότητας και «επαγγελματισμού» σε κάθε εκδήλωση ή ρόλο του πολίτη και του κρατικού λειτουργού, και η ετοιμότητα αυτοθυσίας, αν το αγαθό της συλλογικής ελευθερίας τίθεται σε κίνδυνο. Έτσι, στις πυρκαγιές του Αυγούστου, βλέπουμε μιαν απαράδεκτη διάλυση. Όμως, μην ψάχνετε για φαντάσματα-ενόχους στον κυβερνήτη της εκάστοτε συγκυρίας. Εδώ και δεκάδες αν όχι εκατοντάδες χρόνια πάσχει η δομή και το ιδεολογικοπολιτικό σύστημα του νεοελληνικού κράτους.
Ποιες αναμένετε να είναι οι πολιτικές συνέπειες και οι άλλες ευρύτερες προεκτάσεις των καταστροφικών πυρκαγιών;
Οι συνέπειες είναι απρόβλεπτες, λόγω απελπισίας των ψηφοφόρων. Εδώ και αρκετό καιρό, όμως, ιδιαίτερα μετά το ρόλο πολλών εδώ στην Ελλάδα στην πλεκτάνη του σχεδίου Ανάν, που σκοπό είχε να παραδώσει την κυπριακή κοινωνία αλυσοδεμένη και να την καταστήσει έρμαιο διεθνοφασιστικών συμφερόντων, έπαψα να ελπίζω ότι υπάρχει εύκολη διέξοδος. Αυτό δεν σημαίνει ότι η υποκείμενη ελληνική κοινωνία -και οι ελληνικές κοινωνίες της διασποράς στις οποίες συμπεριλαμβάνεται και η κυπριακή- θα χαθούν λόγω νεοελληνικού κράτους. Στην ιστορική διαχρονία, το ελληνικό κοσμοσύστημα -όπως το ονομάζει ο συνάδελφός μου Κοντογιώργης- ήταν κάτι πολύ βαθύτερο και πολύ πιο σημαντικό από τις δομές ενός κράτους.

Πρατηριούχοι δυτικών ιδεολογημάτων

ΒΑΣΙΚΑ, όπως το έθεσε εύστοχα πρόσφατα σε έξοχο και εμβληματικό κείμενό του ο συνάδελφος Γιώργος Κοντογιώργης -«Έθνος», (Εναλλακτικές Εκδόσεις)-, το νεοελληνικό κράτος είναι ένας περίπου θεσμός κατοχής επί της ελληνικής κοινωνίας, της οποίας ηγεσία και διανοούμενοι αναμενόμενα λειτουργούν αυτοβούλως ως πρατηριούχοι δυτικών ιδεολογημάτων και θεωρημάτων. Δέστε την υπόθεση της αποδομητικής ιστοριογραφίας, τους ποικιλότροπα -όπως αποκαλύφθηκε- πληρωμένους από ιδρύματα του Σόρος και δυτικές υπηρεσίες ή οργανισμούς, υποστηρικτές του σχεδίου Ανάν και τα σχετικά «ευαγή ιδρύματα», από τα οποία αδιάντροπα οι κρατικοί θεσμοί αντλούν εξωπολιτικά στελέχη. Δέστε τα ψηφοδέλτια επικρατείας των μεγάλων κομμάτων στις συντρέχουσες εκλογές και δέστε εάν και πόσοι συνδέονται με τα προαναφερθέντα φαινόμενα εξάρτησης και σήψης.
Το νεοελληνικό θεσμικό κακέκτυπο βασικά αντέγραψε τα περισσότερα λάθη των δυτικών αφεντών, ενώ παρέλειψε να υιοθετήσει, τουλάχιστον, τα κανονιστικά πλεονεκτήματα των λεγόμενων νεωτερικών κρατών της Δύσης. Στα πανεπιστήμια, στα Μέσα Ενημέρωσης και στο πολιτικό σύστημα στήθηκε έτσι ένα αδίστακτο σύστημα, που καλλιεργεί ανορθολογικά ιδεολογήματα και θεωρήματα που θρέφουν την ξένη εξάρτηση, που διαρκώς αναπαράγεται και βαθαίνει.

Σκοποί των «ασύμμετρων απειλών»

Αν το ελληνικό κράτος απέτυχε στην αντιμετώπιση των πυρκαγιών, πιστεύετε ότι αυτή η ανικανότητα μπορεί να έχει συνέπειες στην ανακοπή έξωθεν κινδύνων και απειλών; Πράγματι η χώρα αντιμετωπίζει «ασύμμετρη απειλή»;
Σίγουρα επηρεάζεται. Το θέμα των ασύμμετρων απειλών είναι μεγάλο. Χωρίς ασφαλώς να εξαντλώ το θέμα, θα περιοριστώ μόνο σε δύο πτυχές: Σκοποί που εξυπηρετούνται από τις ασύμμετρες απειλές και φορείς-μέθοδοι.
Πρώτον, οι σκοποί, αν και κυμαινόμενοι και ποικιλόμορφοι, έχουν ως κύριο άξονα την πρόκληση ζημιών δυσανάλογων με τα μέσα που θα χρησιμοποιηθούν. Μεταξύ άλλων, κύριοι στόχοι είναι το ηθικό της κοινωνίας, το γόητρο των κρατικών θεσμών, η αξιοπιστία της πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας, η κοινωνικοπολιτική συνοχή και η συσπείρωση ηγεσίας και λαού γύρω από θεμελιώδεις στρατηγικούς σκοπούς και προσανατολισμούς. Ο φορέας ασύμμετρης απειλής στοχεύει τόσο στη συνολική ψυχολογική αποδυνάμωση των μελών της κοινωνίας-στόχου όσο και στην οργανωτική αποσύνθεσή του, με σκοπό όπως τακτικές δράσεις προκαλέσουν στρατηγικά αποτελέσματα.
Σκοποί που εξυπηρετούνται είναι είτε ιδεολογικοί ενδοκρατικών δρώντων είτε διακρατικοί, με κύριο στόχο τις ανακατανομές ισχύος και συμφερόντων, με πρόκληση ανακατατάξεων στη διεθνή ιεραρχία ισχύος, αξιοπιστίας και συμφερόντων. Στις διακρατικές σχέσεις, στόχοι μπορούν να είναι τόσο φίλια όσο και εχθρικά κράτη. Ενδοκρατικοί μη κρατικοί «ασύμμετροι δρώντες», εξάλλου, δυνατό άμεσα, εμμέσως ή εκ του αποτελέσματος να εκπληρώνουν τους σκοπούς ξένων κρατικών δρώντων, που αποσκοπούν στην κατατριβή τρίτων και στις ανακατανομές ισχύος.

Αποδόμηση συλλογικής ταυτότητας

Στη σύγχρονη εποχή, που η κοινωνικοπολιτική συνοχή και κοσμοθεωρητική ευρωστία ενός κράτους είναι καίριας σημασίας, κύριοι σκοποί που εξυπηρετούνται είναι, επιπλέον, η αποδόμηση των συλλογικών ταυτοτήτων κοινωνιών-στόχων με την ιστοριογραφική αποδόμηση, την καλλιέργεια άτοπων ή και ανόητων κοσμοπολίτικων ιδεολογημάτων, που αποδυναμώνουν την πίστη-νομιμοφροσύνη στους θεσμούς του κράτους και τα θεωρήματα που προκαλούν στρεβλή γνώση για το ρόλο της εθνικής-κρατικής ανεξαρτησίας, κάνοντας τα μέλη μιας κοινωνίας να πιστέψουν ότι είναι αναλώσιμα αγαθά.
Δεύτερον, οι φορείς και τα μέσα ποικίλλουν από περίπτωση σε περίπτωση. Στέκομαι στο γεγονός ότι στον άναρχα διαπλεκόμενο αχανή διεθνικό χώρο, οι δρώντες, του οποίου επηρεάζουν δραστικά τις ανακατανομές ισχύος και συμφερόντων στις διακρατικές σχέσεις, υπάρχουν αναρίθμητες αδιαφανείς και ρευστές διασυνδέσεις και συναρτήσεις. Εάν σταθούμε σε μη κρατικούς εθνικούς και ή μη διεθνικούς «ασύμμετρους δρώντες», δυνατό να είναι πράκτορες ξένων δυνάμεων, (και ή) αναρχικά στοιχεία μιας κοινωνίας, (και ή) κοινωνικοπολιτικά ανεξέλεγκτα άτομα, όπως ο Σόρος ή εγκληματικές οργανώσεις και κατάσκοποι, (και ή) επιφανή ιδρύματα με έξωθεν καλή μαρτυρία, που κατά βάση υπηρετούν αδιαφανείς και κοινωνικοπολιτικά μη προσδιορισμένους διεθνικούς σκοπούς κρατών ή κοινωνικοπολιτικά ανέντακτων ατόμων και ή πνευματικά διαστρεμμένοι εγκέφαλοι, που διαφεύγουν των κανονιστικών ελέγχων, προκαλώντας διασάλευση των θεσμών.
Δεν έχω πληροφορίες για τους δράστες των εμπρησμών στην Ελλάδα. Ο αριθμός και οι συνέπειες, όμως, παραπέμπουν σε κλασική περίπτωση ασύμμετρης δράσης: Με λίγους μηχανισμούς ή μερικά σπίρτα, προκαλείται υπονόμευση του ηθικού και του φρονήματος, κοινωνικοπολιτική αποδιοργάνωση, ανορθολογικός επηρεασμός των επερχομένων εκλογών, δυσανάλογες οικονομικές ζημιές ιδιαίτερα στον τουρισμό και ακύρωση της όποιας εμπιστοσύνης των πολιτών στον κρατικό τους θεσμό. Πολλοί θα ήθελαν τέτοιες ζημιές και οι «ασύμμετρες δράσεις» των οποίων βλέπουμε συνήθως τα αποτελέσματα και σπάνια τους δράστες, αποτελούν, δυστυχώς, καθημερινή διακρατική και διεθνική πρακτική.

«Απαλλαγή από το βάρος της Κύπρου…»

Τι σημαίνουν όλα αυτά για την Κύπρο; Κρίνετε ότι η Ελλάδα εισέρχεται σε περίοδο πολιτικής κρίσης; Τι θα σήμαινε για τη χώρα -και την Κύπρο- μια τέτοια κρίση;
Δεν νομίζω ότι το νεοελληνικό κράτος εισέρχεται σε κρίση με την έννοια που το εννοείτε. Το μεγαλύτερο πρόβλημα, ίσως, να μην είναι το κατά πόσο θα κυβερνήσει το ένα ή άλλο κόμμα που θέλουμε ή δεν θέλουμε, αλλά αν προκύψει αδυναμία αυτοδύναμης κυβέρνησης. Το χείριστο που μπορεί να συμβεί σ’ αυτή τη στιγμή, είναι συγκυβέρνηση των δύο μεγάλων κομμάτων. Αυτό, γιατί στην ιδεολογικοπολιτική χοάνη της ξένης εξάρτησης, για την οποία πρωτοστάτησε το γνωστό ευαγές ίδρυμα, έχουν ήδη κρημνισθεί πολλά στελέχη και των δύο κομμάτων. Στήθηκε μια μακάβρια συναίνεση για την ιστοριογραφική αποδόμηση των νεοελλήνων, την «απαλλαγή από το βάρος της Κύπρου», τις διαπραγματεύσεις επί ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων, την αποχή εκμετάλλευσης των ενεργειακών πόρων, την αποδοχή κάθε σχεδόν ηγεμονικής αξίωσης της Τουρκίας αλλά και μικρότερων δρώντων, την πολιτική επισημοποίηση της εξάρτησης, που καθηλώνει την ελληνική ανεξαρτησία και την επιβολή μιας άνευ προηγουμένου εξεζητημένης πνευματικής λογοκρισίας στα Μέσα Επικοινωνίας και στο λεγόμενο «πνευματικό χώρο».
Με συναίνεση που θα στηρίζεται σε τεχνητές πλειοψηφίες, λοιπόν, η Ελλάδα θα μπορούσε να οδηγείται από το κακό στο χειρότερο με αστείες εκλογικεύσεις, που θα κυριαρχούν επικοινωνιακά και που θα κατεβάζουν ολοένα και πιο χαμηλά τον πήχη της ελληνικής ανεξαρτησίας, των ελληνικών συμφερόντων και της ελληνικής ελευθερίας. Μια δηλαδή «δημοκρατικότατα» επιβληθείσα διαρκής αναίρεση των αποτελεσμάτων της Ελληνικής Επανάστασης, που θα εκλογικεύεται από στημένα συστήματα εξωπολιτικών και έξωθεν εξαρτημένων ιδρυμάτων και πνευματικών «αλητών» (με την αρχαιοελληνική έννοια του όρου).
Για την Κύπρο όλα αυτά σημαίνουν τα εξής: Οι Έλληνες της Κύπρου έπρεπε να καταλάβουν από καιρό ότι δεν έπρεπε να περιμένουν βοήθεια από ένα εξόχως αδύναμο νεοελληνικό κράτος. Αφού η ιστορία δεν επέτρεψε την αυτοδιάθεση και Ένωση με την Ελλάδα -οπότε, αν εκπληρωνόταν, ενδεχομένως να υπήρχε δυνατότητα να ενισχυθεί το νεοελληνικό κράτος και να πάρει την πάνω βόλτα, ενώ οι Κύπριοι θα είχαν μεγαλύτερη ασφάλεια αλλά και ισότιμο λόγο στα νεοελληνικά δρώμενα- οι Κύπριοι θα έπρεπε να κατανοήσουν ότι είναι η μόνη ελληνική κοινωνία, που διαθέτει ένα σχετικά σοβαρό κρατικό σύστημα, την Κυπριακή Δημοκρατία.
Ότι, δηλαδή, η Κυπριακή Δημοκρατία είναι όχημα όχι αφελληνισμού τους αλλά διαφύλαξης της ζηλευτής της θέσης ως η πιο εύρωστη και συνεκτική ελληνική κοινωνία της σύγχρονης εποχής. Αν, λοιπόν, μπορούσαμε να ενσωματώσουμε τους Τουρκοκύπριους συντοπίτες μας σ’ ένα δημοκρατικό κυπριακό κράτος-μέλος της ΕΕ (αυτό τουλάχιστον ήταν πάντοτε στο μυαλό μου όταν υποστήριζα εγκατάλειψη των αδιέξοδων δικοινοτικών-διζωνικών σχημάτων και ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση, με σκοπό την υιοθέτηση του νομικού και πολιτικού κεκτημένου), η Κύπρος θα μπορούσε να γίνει κράτος πρότυπο, τόσο για τους νεοέλληνες όσο, ενδεχομένως, και για τους νεοτούρκους.
Αυτό ήταν το διακύβευμα που αναίρεσε η πλεκτάνη του σχεδίου Ανάν και δεν γνωρίζω αν υπάρχει αντιστροφή των δυσμενών συνεπειών. Αυτονόητα και εύκολα κατανοητό στον οποιοδήποτε, τα αποτελέσματα των ελλαδικών εκλογών θα επηρεάσουν τον κυπριακό αγώνα προς τη μια ή την άλλη κατεύθυνση. Περισσότερο σημαντικό, όμως, είναι το κατά πόσο στην Κύπρο οι εκλογές που έρχονται σε λίγους μήνες θα δημιουργήσουν έδαφος νεκρανάστασης του μακάβριου σχεδίου Αναν ή κατά πόσο θα υπάρξουν λίγα, έστω, περιθώρια μιας νέας πορείας.