30.12.2007. Σχέδιο Ατσεσον και μια δικαστική απόφαση
Στην Ελλάδα ακόμη δεν έχουν γραφτεί σημαντικά βιβλία για τις πολιτικές και στρατηγικές όψεις του κυπριακού ζητήματος. Το αποτέλεσμα είναι να υπάρχει ένα τεράστιο βιβλιογραφικό έλλειμμα για το μεγαλύτερο ζήτημα ελληνικής εξωτερικής πολιτικής της μεταπολεμικής περιόδου. Για το κυπριακό υπάρχουν μερικά καλά βιβλία με αρχειακό υλικό, μερικά ιστορικά βιβλία νεότερων ιστοριογράφων που θα ήταν πολύ καλύτερα αν οι συγγραφείς τους δεν είχαν ιδεολογικές παρωπίδες (για να δουν για παράδειγμα ότι ο αγώνας του 1955-59 ήταν αγώνας αγώνας ελευθερίας) και μερικά απομνημονεύματα πολιτικών όπως οι Κληρίδης και Βασιλείους από τα οποία αναμενόμενα οι στρεβλώσεις είναι γιγαντιαίες. Ακόμη υπάρχει η πληθώρα ανάξιων αναφοράς ακαδημαϊκά μεταμφιεσμένων τσαρλατανιών που φθάνουν μέχρι του σημείου να υποστηρίξουν τις βρετανικές και τουρκικές προπαγανδιστικές θέσεις (για παράδειγμα, η αποικιοκρατική πολιτική στην Κύπρο ήταν … προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων). Αυτά τα επιστημονικά διάτρητα κείμενα χρησιμοποιήθηκαν εκτενέστατα στην διεθνοφασιτική προπαγάνδα στην περίπτωση της πλεκτάνης του σχεδίου Αναν. Ολοσέλιδες διθυραμβικές βιβλιοκριτικές, μονόλογοι σε τηλεοπτικά πάνελ κτλ. Στο εξαρτώμενο νεοελληνικό κρατίδιό μας όταν ξένοι θέλουν να επιφέρουν ζημιές στα συμφέροντά μας υπάρχει στρατιά ετοιμοπόλεμων ντόπιων να τους παίξει το παιχνίδι. Η επιστήμη καμιά σχέση δεν έχει με τέτοιες ασχήμιες και αλχημείες και ο κυπριακός λαός με το θρυλικό του ΟΧΙ τους αναίρεσε τα μακάβρια σχέδια. Καλά βιβλία για το κυπριακό που θα καταθέτουν και θεμελιώνουν την αλάνθαστη διυποκειμενική εμπειρία θα γραφτούν μελλοντικά (μετά ίσως από ακόμη μεγαλύτερες ζημιές και όταν πλέον η Κύπρος θα έχει καταστραφεί, όπως μάλλον θα συμβεί)
Μια άλλη πηγή ανορθολογισμού είναι οι θεωρίες περί χαμένων ευκαιριών. Πρόκειται για ανιστόρητες θέσεις ή προπαγάνδα για να αιτιολογηθούν τωρινά εκκολαπτόμενα εγκλήματα. Μια από αυτές τις ψευτοθεωρίες αναφέρεται στο σχέδιο Άτσεσον. Ο Μάριος Ευρυβιάδης, ακαδημαϊκός και ένας από τους καλύτερους γνώστες του κυπριακού -η συνεισφορά του οποίου τα τελευταία χρόνια έχει περισταλεί λόγω κακουχιών του στον ελληνικό πανεπιστημιακό χώρο-, κείμενα του οποίου συχνά αναρτώ εδώ. Σε μια ιστορικής σημασίας δίκη στην Κύπρο, αυτός και ο δημοσιογράφος Μιχάλης Ιγνατίου κατέθεσαν σημαντικά αδημοσίευτα κείμενα που καταδεικνύουν τις συνομωσίες στο τρίγωνο Ουάσιγκτον, Λευκωσία και εξαρτημένη Αθήνα. Παραθέτω το κείμενο της δικαστικής απόφασης πιο κάτω και ταυτόχρονα συμβούλευσα τον Μάριο Ευρυβιάδη να δημοσιεύσει τα σημαντικά έγγραφα που κατέθεσε στο δικαστήριο. Η απόφαση πάντως μιλάει από μόνη της.

ΑΝΑΚΟΙΝΩΘΕΝ ΤΥΠΟΥ – ΔΙΚΑΣΤΙΚΗ ΑΠΟΦΑΣΗ

Αγωγή Σωκράτης Ζ. Ηλιάδης ν 1. Κώστα Βενιζέλου 2. Μιχάλη, Ιγνατίου, 3. Εκδοτικού Οίκου Λιβάνη – Αγωγή αρ. 1491/04

Με σημερινή απόφαση ο Δικαστής Νικόλαος Σάντης του Επαρχιακού Δικαστηρίου Λευκωσίας, απέρριψε αγωγή του Ενάγοντα Σωκράτη Ηλιάδη κατά του Εκδοτικού Οίκου Λιβάνη και των δημοσιογράφων Μιχάλη Ιγνατίου και Κώστα Βενιζέλου, με την οποία αξίωνε αποζημιώσεις για δυσφήμιση. Αντικείμενο της αγωγής ήταν η ακόλουθη αναφορά στο εισαγωγικό μέρος του βιβλίου «Τα Μυστικά Αρχεία του Κίσιντζερ», την οποία συνέταξε ο διδάκτωρ, ερευνητής, καθηγητής του Παντείου Πανεπιστημίου Αθηνών, κ Μάριος Ευρυβιάδης:

“…. Σιγά, σιγά, όμως όταν ο Γρίβας μέσω του αρχισυμβούλου του Σωκράτη Ηλιάδη άρχισε να συνωμοτεί με τον Τζόρτζ Μπόλ για την πραξικοπηματική ανατροπή του Μακαρίου ….».

Το επίδικο απόσπασμα αναφέρεται στην περίοδο 1964 και στην ύπαρξη σχεδίου για την πραξικοπηματική ανατροπή του Μακαρίου με σκοπό την επιβολή του σχεδίου Άτσεσον. Σύμφωνα με τη δοθείσα μαρτυρία το σχέδιο Άτσεσον προνοούσε για κατάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας και Ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα, με παραχώρηση μεγάλης στρατιωτικής βάσης στην Τουρκία, στη χερσόνησο της Καρπασίας.

Προς δικαιολόγηση της επίδικης αναφοράς ο καθηγητής Μάριος Ευρυβιάδης στη μαρτυρία του αναφέρθηκε σε πολύ μεγάλο αριθμό αποχαρακτηρισμένων εγγράφων των Εθνικών Αρχείων των Ηνωμένων Πολιτειών και σε άλλες ιστορικές πηγές τις οποίες το δικαστήριο δέχτηκε ως αξιόπιστες. Το δικαστήριο έκρινε τους καθηγητή Μάριο Ευρυβιάδη και δημοσιογράφο Μιχάλη Ιγνατίου ως πλήρως αξιόπιστους μάρτυρες, ενώ αναξιόπιστη έκρινε τη μαρτυρία του Ενάγοντα Σωκράτη Ηλιάδη.

Σύμφωνα με τη δικαστική απόφαση το επίδικο δημοσίευμα αφορά ιστορικά γεγονότα λόγω της χρονικής απόστασης που χωρίζει τη δίκη από τον επίδικο χρόνο (1964). Το ζητούμενο επομένως ήταν κατά πόσο τα όσα αναφέρονται στο επίδικο απόσπασμα δικαιολογούνται από την υπάρχουσα ιστορική πληροφόρηση. Μεταφέρεται αυτούσιο το σχετικό απόσπασμα στο οποίο επικεντρώνεται το σκεπτικό της απόφασης (σελ.37):

«Η ιστορική πληροφόρηση που υπήρχε κατά τον χρόνο σύνταξης του επίδικου δημοσιεύματος ήταν αρκούντως επαρκής για να οδηγήσει στον συνειρμό που διατυπώθηκε στο δημοσίευμα …… Αναμφιβόλως υπήρξε άπλετο ιστορικό υλικό για την εξαγωγή συμπεράσματος ή για την διατύπωση προσεγμένης ιστορικής κρίσης, ότι ο Ενάγων διαδραμάτιζε σημαντικό ρόλο ως άμεσα προσκείμενος στον συνεργαζόμενος με τον Γρίβα σε προσπάθειες που γίνονταν για περιθωριοποίηση του Μακαρίου και ανάληψη της εξουσίας από τον Γρίβα, για όλους τους λόγους που προαναφέρθηκαν και που δεν είναι άσχετοι με την επιβολή του σχεδίου (Άτσεσον) στην Κύπρο. Οι Εναγόμενοι αλλά και ο καθηγητής Μάριος Ευρυβιάδης είχαν κοινωνικό καθήκον ως δημοσιογράφοι, ακαδημαϊκοί συγγραφείς, ιστορικοί ερευνητές και εκδότες να προβούν στη δημοσίευση με το κοινό να έχει ανάλογο συμφέρον για σχετική πληροφόρηση».

Στη δικαστική απόφαση παρατίθεται αυτούσιος αριθμός σημαντικών εγγράφων από τα Εθνικά Αρχεία των Ηνωμένων Πολιτειών. Συγκεκριμένα, παρατίθεται αριθμός τηλεγραφημάτων της Αμερικανικής Πρεσβείας στη Λευκωσία την περίοδο Ιανουαρίου – Φεβρουαρίου 1964, τα οποία αναφέρονται λεπτομερώς σε επαφές τις οποίες είχε ο τότε Αμερικανός Πρέσβης με τον Σωκράτη Ηλιάδη σχετικά με την προετοιμασία του εδάφους για την κάθοδο του Γρίβα στην Κύπρο. Στα τηλεγραφήματα αυτά ο Σωκράτης Ηλιάδης χαρακτηρίζεται ως ο άνθρωπος του Γρίβα στην Κύπρο.

Σε άκρως μυστικό τηλεγράφημα ημερ. 20.8.1964, το οποίο εστάλη από τον τότε Πρέσβη των ΗΠΑ στη Λευκωσία κ. Taylor Belcher προς το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ, διαφαίνεται, σύμφωνα με τη μαρτυρία, ότι ο Σωκράτης Ηλιάδης είχε ενεργό συμμετοχή σε σχεδιαζόμενο πραξικόπημα για παραμερισμό του Μακαρίου και εφαρμογή του Σχεδίου Άτσεσον στην Κύπρο. Μάλιστα στο εν λόγω τηλεγράφημα γίνεται αναφορά σε προγραμματισμένη συνάντηση του Ενάγοντα με πράκτορα των μυστικών υπηρεσιών της Αμερικής.

Στη δίκη κατατέθηκαν τηλεγραφήματα από τα Εθνικά Αρχεία των Ηνωμένων Πολιτείων, αποκαλυπτικά της ύπαρξης σχεδίου πραξικοπηματικής ανατροπής του Μακαρίου και άμεσης ανάμιξης του Γρίβα σε αυτό. Το σχέδιο πραξικοπηματικής ανατροπής του Μακαρίου είχε ως στόχο την υλοποίηση και εφαρμογή του σχεδίου Άτσεσον, εν όψει του ότι ο Μακάριος αποτελούσε σοβαρό εμπόδιο στην εφαρμογή του σχεδίου.

Η πιο πάνω υπόθεση είναι η πρώτη που αφορά στα γεγονότα του 1964 και δη την κάθοδο του Γρίβα στην Κύπρο και την ύπαρξη σχεδίου για πραξικοπηματική ανατροπή του Μακαρίου με σκοπό την επιβολή του σχεδίου Άτσεσον.

Τους εναγόμενους στην υπόθεση εκπροσώπησε ο δικηγόρος Μιχάλης Πικής.