Εισαγωγή. Οι πόλεμοι της Ουκρανίας το 2022 και της Μέσης Ανατολής το 2023 δεν ήταν κεραυνοί εν αιθρία. Αντί κατά την διάρκεια των τριών Μεταψυχροπολεμικών δεκαετιών να δρομολογηθούν στρατηγικές για ένα πλανητικό modus vivendi στρατηγικών ισορροπιών εντός του υπάρχοντος εθνοκρατοκεντρικού συστήματος οξύνθηκαν οι αντιφάσεις, οι αντιθέσεις, τα αδιέξοδα, οι παθογένεις και τα εν γένει αίτια πολέμου. Η άσκοπη και βλαπτική για όλους Αμερικανική υπερεπέκταση με «ανθρωπιστικούς βομβαρδισμούς» δεν δημιούργησε μόνο αβάστακτες συμφορές και αστάθεια στις περιφέρειες αλλά και διλήμματα ασφαλείας μεταξύ των ηγεμονικών δυνάμεων που οδηγούν σε μεγάλη πλανητική και περιφερειακή αστάθεια συμπεριλαμβανομένου του κινδύνου ενός καταστροφικού για όλους πυρηνικού πολέμου. Αυτή η πασίδηλη και καταμαρτυρούμενη πραγματικότητα είναι βαθύτατων προεκτάσεων για κράτη όπως η Ελλάδα η οποία από γεωπολιτική άποψη βρίσκεται σε μια από τις πλέον σημαντικες ζώνες του πλανήτη. Παραστάσεις κατευνασμού αναθεωρητικών απειλών και κατευναστικες στάσεις σε συνδυασμό με ελλείμματα εθνικής στρατηγικής αναπόδραστα οδηγεί σε παραστάσεις αναλωσιμότητας που ευνοούν αναθεωρητικά κράτη όπως η Τουρκία. Η Τουρκία, επιπλέον, δεν είναι μόνο αναθεωρητικό κράτος αλλά και υποστηρικτής τρομοκρατών όπως η Χαμάς της οποίας τα απροκάλυπτα κτηνώδη κηρύγματα και οι κτηνώδεις πράξεις έγινε πιο γνωστή από τα γεγονότα που προκάλεσαν ένα νέο πόλεμο στην Μέση Ανατολή. Όσο ποτέ άλλοτε η ανάλυση της διεθνούς πραγματικότητας είναι κάτι περισσότερο αναγκαία. Το επιχειρούμε σε πολλά βιβλία και δοκίμια και με πιο συγκεκριμένο τρόπο στο τελευταίο πρόσφατο βιβλίο ΤΟ ΕΘΝΟΚΡΑΤΟΚΕΝΤΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΤΟΝ 21ο ΑΙΩΝΑ. Παθογένειες, αδιέξοδα, αίτια, πολιτικός στοχασμός. Μεταμοντέρνος εθνομηδενισμός versus Έθνος και Πολιτισμός https://wp.me/p3OqMa-2IW Αποφεύγοντας αχρείαστα σχόλια της καθημερινότητας -και των αβάστακτων συνεπειών διαρκών κατευναστικών στάσεων και θέσεων, ακολουθούν μερικές επισημάνσεις για πάγια κριτήρια και παράγοντες που αφορούν τον πόλεμο και ιδιαίτερα τις κατευναστικές στάσεις ενός απειλούμενου κράτους. Σκοπός αναλύσεων όπως η παρούσα δεν είναι να σχολιάζει την καθημερινότρητα αλλά να εξετάζει κριτήρια, παράγοντες και αξιώματα που ισχύουν εντός κάθε κρατοκεντρικού διεθνούς συστήματος.
Η Τουρκία κλιμακώνει τις απειλές και ουκ ολίγοι «προβλέπουν» πόλεμο. Ο πόλεμος όμως είναι μια μεγάλη αλυσίδα που αρχίζει από τις προθέσεις, την κατασκευή και ανάπτυξη οπλικών συστημάτων και η ένοπλη σύρραξη είναι ο τελευταίος κρίκος. Η ένοπλη σύρραξη δεν είναι αναγκαία για τον επιτιθέμενο εάν ο αμυνόμενος παραχωρεί μέρος ή όλα όσα διεκδικεί ο επιτιθέμενος. Για παράδειγμα όσον αφορά την εφαρμογή του δικαίου της θάλασσας μπορεί η Ελλάδα να δηλώνει ότι «διατηρεί τα δικαιώματά της» αλλά επί δεκαετίες δεν επέκτεινε τα χωρικά ύδατα στα 12 μίλια όπως έχει δικαίωμα από τις Συνθήκες, κάτι που σχεδόν θα διπλασίαζε την Ελληνική Επικράτεια. Τα ίδια ισχύουν για την ΑΟΖ και την υφαλοκρηπίδα.
Αντί όμως άσκησης των κυριαρχικών δικαιωμάτων τις τελευταίες δεκαετίες είχαμε κατευνασμούς, απίστευτες δηλώσεις όπως «καζάν-καζάν» και πολλά άλλα που υποδηλώνουν αδυναμία και στάσεις που για όποιον δεν εθελοτυφλεί οδηγούν σε παραχωρήσεις κυριαρχίας. Το ότι η Τουρκία ελίσσεται και απειλεί εν μέσω καταιγιστικών στρατηγικών εξελίξεων που πυροδότησε ο πόλεμος στην Ουκρανία δεν είναι η ουσία. Διαθέτει στρατηγική και ξανοίγεται όποτε βλέπει παράθυρο ευκαιρίας. Δεν υπάρχει τρόπος να γίνει κατανοητό τι συμβαίνει εάν γνωρίζει το αξίωμα της στρατηγικής ανάλυσης που ιστορικά επαληθεύεται πως ο κατευνασμός φέρνει ήττα χωρίς πόλεμο ή πόλεμο ή και διαδοχικά αμφότερα. Σκοπός εδώ όμως δεν είναι ο σχολιασμός της επικαιρότητας αλλά η κατανόηση των αξόνων και των προσανατολισμών. Μόνο έτσι θα αντιληφθούμε ποιες είναι οι τάσεις και προς τα που κινούμαστε.
Μελετώντας την μεταπολεμική Ελληνική εξωτερική πολιτική κανείς εύκολα διαπιστώνει ότι δεν είναι ενταγμένη σε μια Εθνική στρατηγική που ολοκληρώνει κάθε στάση, δήλωση, συμπεριφορά, απόφαση και ενέργεια σε ένα πλαίσιο αλληλένδετων μακροπρόθεσμων, μεσοπρόθεσμων και βραχυπρόθεσμων σκοπών. Όπως κάθε σοβαρό κράτος απαιτείται πρωτίστως προσδιορισμός των ιεραρχημένων εθνικών συμφερόντων και δεν γνωρίζουμε να έχει γίνει ποτέ. Ο παρεμβαλόμενος πίνακας είναι η τυπολογία των ιεραρχήσεων και σε κάθε τομέα, για παράδειγμα το έσχατο συμφέρον της ακεραιότητας και ασφάλειας της Επικράτειας που ορίζουν οι πρόνοιες του διεθνούς δικαίου. Είναι κοινώς παραδεκτό ότι α) βιώσιμο είναι το κράτος το οποίο έχει επαρκή ισχύ και στρατηγική για την εκπλήρωση των προνοιών του διεθνούς δικαίου που προβλέπει για την Επικράτειά του (όπως αναφέρθηκε μόλις, πχ το μονομερές δικαίωμα επέκτασης της Αιγιαλίτιδας ζώνης) και β) κάθε ίντσα κυριαρχίας, κάθε πολίτη και κάθε ομοεθνή τα υπερασπίζεται μέχρι εσχάτων. Στην Ελλάδα μεταπολεμικά δεν τα συζητάμε αυτά. Ορίστηκαν με ακρίβεια τα ιεραρχημένα εθνικά συμφέροντα όπως κάνει κάθε σοβαρό και βιώσιμο κράτος; Όχι μόνο δεν ορίστηκαν και δεν τέθηκαν κόκκινες γραμμές για να τις γνωρίζουν όλοι αλλά κυριαρχούν δηλώσεις εντυπωσιασμού μη ενταγμένες σε στρατηγικό σχεδιασμό, δηλώσεις αποπροσανατολιστικές που ολοφάνερα αποβλέπουν μόνο για εσωτερική κατανάλωση που εκπληρώνει σκοπούς των κομματικών αντιπαραθέσεων και δεν προσδιορίζουν τι ισχύει για την κυριαρχία και τα κυριαρχικά δικαιώματα ή τις εκατοντάδες χιλιάδες ομοεθνείς
στην Κύπρο. Έτσι, πριν ένα περίπου χρόνο το 2021 και ενώ είναι πασίγνωστη η ασάφεια των θέσεων όλου σχεδόν του πολιτικού φάσματος επί αυτών και πολλών άλλων ο Έλληνες υπουργός εξωτερικών βρέθηκε στην Άγκυρα και στην κοινή συνέντευξη τύπου διαμαρτυρήθηκε για κοινότυπα πράγματα ως προς τα οποία εξάλλου εάν ο αντίπαλος δεν τα αποσύρει ή τερματίσει δεν τον συναντάς σε αυτό το επίπεδο. Επιπλέον οι θέσεις που εξέφρασε για την Κύπρο έδειξαν ότι μάλλον δεν κατανοεί το ακριβές περιεχόμενο (ΔΔΟ και πολιτική ισότητα σε ρατσιστική βάση είναι η … δική μας θέση!!!) σημαίνουν ότι με μαθηματική ακρίβεια παραχωρείται η Κύπρος στα πεδία της Τουρκικής επικυριαρχίας. Τα ίδια θα μπορούσαμε να πούμε για τις δηλώσεις του πρωθυπουργού στο Αμερικανικό Κογκρέσο για την απόρριψη δύο κρατών ενώ η ΔΔΟ με πολιτική ισότητα είναι δύο κράτη με άλλο όνομα και την Τουρκία εμμέσως πλην ξεκάθαρα εγγυητή και επιτηρητή. Για τις τύχες εκατοντάδων χιλιάδων Ελλήνων («που κείνται μακράν») θα αποφασίζει η Άγκυρα και αυτά σημαίνουν γεωπολιτική και στρατηγική αναβάθμιση της Τουρκίας σε βαθμό πέραν κάθε φαντασίας. Ακριβώς τα ίδια ισχύουν σε πολλές άλλες περιπτώσεις συμπεριλαμβανομέων των θέσεων, στάσεων και συμπεριφορών κατά την διάρκεια της επίσκεψης του Τούρκου προέδρου στην Αθήνα τον Δεκέμβριο 2023.
Σημειώνεται, παρενθετικά, ότι τα επιτελεία των μεγάλων δυνάμεων στις συμμαχίες που συμμετέχει η Ελλάδα (και κατά την κρατούσα άποψη «ανήκει») κατανοούν πλήρως τις λεπτές διαφορές διαπραγματευτικών όρων και εννοιών που χρησιμοποιούν οι εμπλεκόμενοι και τέτοιες δηλώσεις έχουν ως αποτέλεσμα να υποτιμούν τους Έλληνες και να τους θεωρούν αναλώσιμους. Τις θέσεις μας τότε τις εκφράσαμε αμέσως σε παρεμβάσεις για παράδειγμα στο «Η αξιοπιστία της Ελληνικής εθνικής στρατηγικής στην κόψη του ξυραφιού» https://wp.me/p3OlPy-1Yf και στην συνέχεια εκτενέστερα σε πολλά άλλα κείμενα (βλ. https://wp.me/p3OqMa-26x στην ενότητα Κυπριακό και Ελληνοτουρκικά) Χωρίς να υπεισέλθουμε εδώ στην «δημόσια» συζήτηση που ακολούθησε τότε και που αφορά και το σήμερα αλλά και το μέλλον, εκτιμάται ότι ήταν τόσο χαώδης και αλλοπρόσαλλη και τόσο αδιάφορη για το έλλειμμα στρατηγικής ούτως ώστε τα μηνύματα που αποστέλλονται σε τρίτους είναι ότι η Ελλάδα είναι στρατηγικά ανύπαρκτη. Επίσης ότι το πολιτικό της σύστημα πλήρως αντιφάσεων και η υπεράσπιση των έσχατων συμφερόντων επιπέδου κυριολεκτικά χαβαλέ, διακομματικών αντιμαχιών και αλματωδών εκλογικεύσεων.
Αυτονόητα, χωρίς να φταίνε οι πολίτες γιατί επί δύο αιώνες μετά την δολοφονία του Καποδίστρια βρίσκεται υπό καθεστώς ξενοκρατίας, οι συζητήσεις προδίδουν μια κοινωνία απελπισμένη και απεγνωσμένη με αποτέλεσμα ανορθολογικά και αντιφατικά να θεοποιεί μια «διαμαρτυρία» Έλληνα υπουργού ή μια υψιτενή δήλωση του πρωθυπουργού για τα αυτονόητα. Παρακάμπτεται ότι απουσιάζει στρατηγική, ότι απουσιάζουν επιτελεία και ότι στα κυβερνητικά γραφεία τριγυρνούν ιδιώτες που επί μακρόν αντιμάχονταν κάθε έννοια εθνικής αποτρεπτικής στρατηγικής, που υποστήριξαν το δολοφονικό σχέδιο Αναν για την Κύπρο και που διαρκώς απροκάλυπτα ερωτοτροπούν υπέρ μη εφαρμογής του διεθνούς δικαίου της θάλασσας και που μιλούν για κατευνασμούς και καζάν-καζάν. Εδώ περιοριζόμαστε να τονίσουμε ότι η μετάδοση εικόνας αναξιόπιστου κράτους αποστέλλει μηνύματα ότι τα Ελληνικά συμφέροντα είναι αναλώσιμα στην Κλίνη του Προκρούστη των στρατηγικών παιγνίων. Προχωρούμε λοιπόν στην εξέταση αυτής της πτυχής υπό το πρίσμα της τυπολογίας της διαπάλης των ηγεμονικών δυνάμεων. Υποχρεωτικά ανατρέχουμε στον σημαντικότερο σύγχρονο διεθνολόγο τον John Mearsheimer.
Με δεδομένο το γεγονός ότι οι ηγεμονικές δυνάμεις είναι λίγες και τα υπόλοιπα κράτη αριθμούν δύο εκατοντάδες, διόλου τυχαίο η στρατηγική ανάλυση εδώ και πολλές δεκαετίες εστίασε το ενδιαφέρον στην στρατηγική των λιγότερο ισχυρών κρατών όταν παρά την ανισότητα μεγέθους και ισχύος επιδιώκουν ισορροπία και συμμετρία σχέσεων και συμφερόντων.
«Δεν δίνεις μόνο αλλά παίρνεις ταυτόχρονα», ενώ προϋπόθεση είναι ο προσδιορισμός των εθνικών συμφερόντων αλλά και κόκκινων γραμμών που όλοι γνωρίζουν και αφορούν την εθνική επιβίωση, την εθνική ασφάλεια και την εθνική ανεξαρτησία. Στην βιβλιογραφία δύο κράτη, το Ισραήλ και η Τουρκία, θεωρείται ότι επιτυγχάνουν το μέγιστο και βέλτιστο για τα συμφέροντά τους. Η περίπτωση της Τουρκίας τα τελευταία χρόνια ίσως να αποτελεί στρατηγική που πολλοί θα μελετήσουν. Για ένα ακόμη λόγο, η Άγκυρα μελέτησε σωστά το γεγονός ότι ωριμάζει η μετάβαση στο πολυπολικό διεθνές σύστημα και ότι αφενός ακινησία προκαλεί ζημιές και βλάβες αφετέρου διανοίγονται πολλά παράθυρα ευκαιρίας για ισχυρά και καλά οργανωμένα περιφερειακά κράτη για να μεγιστοποιήσουν τα συμφέροντά τους στις νέες περιφερειακές και πλανητικές ισορροπίες ενός συστήματος με πολλές μεγάλες δυνάμεις και πολλές περιφερειακές δυνάμεις που θα συναλλάσσονται μαζί τους.
«Η έσχατη πραγματικότητα συνίσταται από υπάρξεις, άτομα ή ομάδες που αγωνίζονται για την αυτοσυντήρησή τους και μαζί αναγκαστικά, για τη διεύρυνση της ισχύος τους. Γι’ αυτό συναντώνται ως φίλοι ή ως εχθροί και αλλάζουν φίλους και εχθρούς ανάλογα με τις ανάγκες του αγώνα για την αυτοσυντήρησή τους και τη διεύρυνση της ισχύος τους» (Κονδύλης Ισχύς και απόφαση 1991, σ. 213)
Όπως έχουμε γράψει ξανά, ολοφάνερα η συντριπτικά ισχυρότερη στρατηγική δύναμη του πλανήτη, οι ΗΠΑ, επαναφέρει υπό μια νέα εκδοχή το δόγμα Νίξον. Οι προεκτάσεις για την Ελλάδα είναι βαθύτατες και τα γεγονότα συντελούνται σε παρόντα χρόνο. Για όποιον θέλει παράδειγμα μπορεί να παρατηρήσει τις αμφιταλαντεύσεις των ΗΠΑ όσον αφορά την Τουρκία για τον «πολύτιμο σύμμαχο» που εν μέσω κορύφωσης της ηγεμονικής διαπάλης με αφορμή τον πόλεμο στην Ουκρανία και της Μέσης Ανατολής, ελίσσεται, σχοινοβατεί και συναλλάσσεται.
Ένα είναι σίγουρο. Ο κατευνασμός μιας περιφερειακής δύναμης και μάλιστα εξαιρετικά απειλητικής απόρροια αναθεωρητικών δογμάτων γύρω από τα οποία στην Τουρκία όλοι συσπειρώνονται, δεν μπορεί παρά να οδηγεί σε δραματική συρρίκνωση της Ελλάδας συμπεριλαμβανομένης της κρατικής της κυριαρχίας. Της κυριαρχίας που προβλέπουν οι πρόνοιες του διεθνούς δικαίου της θάλασσας για την Ελληνική Επικράτεια αλλά και του παρόντος κυριαρχικού χώρου εάν και όταν υποστεί μια επίθεση και ηττηθεί.
Τα γεγονότα επιταχύνονται εάν η Τουρκία εκπληρώνει τους αναθεωρητικούς της σκοπούς και εάν η μελλοντική Τουρκία με ηγέτη τον Ερντογάν ή κάποιο άλλο και με αποφασιστικό τρόπο όπως ολοφάνερα το επιδιώκει η Άγκυρα εν μέσω εσωτερικής πολιτικής συναίνεσης, εξελιχθεί σε περιφερειακή δύναμη με την οποία οι ΗΠΑ αλλά και άλλες δυνάμεις θα συναλλάσσονται οι προεκτάσεις για την Ελλάδα θα είναι βαθύτατα αρνητικές. Αξίζει να σημειωθεί ότι αν και το δόγμα Νίξον ίσχυσε σε μια συγκεκριμένη εποχή οι λόγοι που το προκάλεσαν όχι μόνο συνεχίζονται αλλά και εντείνονται.
Ήδη την δεκαετία του 1970 και πολύ περισσότερο μετά την μελέτη του πανεπιστημίου της Μασαχουσέτης για τον «πυρηνικό χειμώνα» που συμπέρανε πως εάν εκραγεί μια πυρηνική σύρραξη θα οδηγήσει πιθανότητα στην καταστροφή του πλανήτη, οι ΗΠΑ άρχισαν να μεριμνούν ούτως ώστε περιφερειακές δυνάμεις να αναπτύσσουν με την Ουάσιγκτον συμμαχικές συγκλίσεις και συναλλαγές στην βάση αμοιβαίων οφελών που εκπληρώνουν εκατέρωθεν συμφέροντα.
Ας μη νομίσει κανείς πως αυτές οι συναλλαγές είχαν σχέση με αισθητικά κριτήρια, χαμόγελα, χορούς, τραγούδια και παραστάσεις κακών και καλών. Μοναδικό κριτήριο στην κρατοκεντρική διεθνή πολιτική είναι τα συμφέροντα και η εθνική ασφάλεια των εμπλεκομένων. Για να παραφράσουμε τον Κονδύλη η έσχατη πραγματικότητα συνίσταται από κράτη που αγωνίζονται για την αυτοσυντήρησή τους και τη διεύρυνση της ισχύος τους. Έτσι, συναντώνται ως αντίπαλοι ή ως σύμμαχοι και αλλάζουν αντιπάλους και συμμάχους ανάλογα με τις στρατηγικές τους για αυτοσυντήρησή τους και διεύρυνση της ισχύος τους (verbatim).
Στο πλαίσιο του δόγματος Νίξον Ανατολικά του Αιγαίου μια τέτοια δύναμη ήταν το Ιράν επί Σάχη και η Κεμαλική Τουρκία, γεγονός που ερμηνεύει πολλές στάσεις των ΗΠΑ απέναντι στην Τουρκία και την Ελλάδα τις πέντε τελευταίες δεκαετίες. Ενόψει ωρίμανσης της μεταβατικής φάσης που οδηγεί σ’ ένα διεθνές σύστημα πολλών μεγάλων κρατών κατόχων πυρηνικών όπλων η σχοινοβασία των Τούρκων ηγετών επιδιώκει να κατακτήσει ισχυρή θέση και ισχυρό περιφερειακό ρόλο που θα τους επιτρέψει να επιτυγχάνουν ισόρροπες συναλλαγές με τις ΗΠΑ αλλά και τις άλλες μεγάλες δυνάμεις. Υπό αυτό το πρίσμα τυχόν «διαφορές» ή διαφορές μεταξύ Δυτικών δυνάμεων και της Άγκυρας θα πρέπει να εξετάζονται όχι υπό το πρίσμα της κάθε συντρέχουσας ρευστής καθημερινότητας -όταν πολλά κριτήρια είναι αθέατα και οι αποφάσεις απρόβλεπτες- αλλά υπό το πρίσμα δομικών κριτηρίων και των προσανατολισμών του ολοένα και πιο ρευστού πολυπολικού διεθνούς συστήματος.
Στο πλαίσιο των στρατηγικών παιγνίων που ήδη άρχισαν και εξελίσσονται με καταιγιστικούς ρυθμούς οι Ελληνικές κατευναστικές προσεγγίσεις δυνάμωσαν την Τουρκία –θα την γιγαντώσουν αν διαλυθεί η Κυπριακή Δημοκρατία και το γεωπολιτικά σημαντικό και πλουτοπαραγωγικά πάμπλουτο νησί Κύπρος ενταχθεί στα πεδία της Τουρκικής επικυριαρχίας με σχέδια Αναν ή παραπλήσιά τους– η οποία ενδέχεται να εξελιχθεί σε πανίσχυρη περιφερειακή δύναμη. Αναμφίβολα, αυτό δεν φαίνεται να συμφέρει το Ισραήλ πλην ας μην ξεχνάμε ότι τα συμφέροντα αλλάζουν διαρκώς καθότι προσδιορίζονται από τους συσχετισμούς ισχύος, την θέση και τον ρόλο κάθε κράτους. Αυτή η ρευστότητα οξύνθηκε με τον πόλεμο που άρχισε το 2023.
Ως προς αυτά και πολλά άλλα, η Ελλάδα αναπόδραστα θα συρρικνωθεί και θα τοποθετηθεί στην Κλίνη του Προκρούστη των στρατηγικών παιγνίων εάν δεν πληρούνται συγκεκριμένες προϋποθέσεις:
- Πρώτον, απαιτείται να αποκλειστεί κάθε κατευναστική στάση.
- Δεύτερον, για αυτό που πολλοί παπαγαλίζουν όταν κραυγάζουν «μα θέλετε πόλεμο» ισχύει το «τα ηλίθια επιχειρήματα είναι αήττητα». Για αποτρεπτική στρατηγική μιλάμε και η Ελλάδα ακόμη και τώρα. Παρά την κρίση που προκάλεσαν τα μνημόνια η Ελλάδα πληροί όλες τις προϋποθέσεις όρθωσης μιας αξιόπιστης στρατηγικής. Προϋπόθεση είναι να συνεκτιμηθούν δεόντως κριτήρια και παράγοντες που ενδυναμώνουν μια αποτρεπτική στρατηγική.
- Τρίτον, ανένδοτα και αποφασιστικά αποφασίζει και εφαρμόζει ότι προβλέπουν οι πρόνοιες του διεθνούς δικαίουγια τα 12 μίλια Αιγιαλίτιδα ζώνη, την υφαλοκρηπίδα και την ΑΟΖ. Αυτή είναι η αποφασιστική κίνηση απέναντι στις απειλές λόγω εξοπλισμών των νησιών. Και ως προς αυτό δεν ακούστηκε ξανά η αποφασιστική θέση του Ανδρέα Παπανδρέου το 1981 όταν στην συνάντηση του ΝΑΤΟ υπενθύμισε σε όλους την ρήτρα του διεθνούς δικαίου ότι όταν ένα κράτος απειλείται -και προχώρησε μάλιστα να εξηγήσει την αποβατική ισχύ της στρατιάς του Αιγαίου- έχει δικαίωμα άμυνας. Τελεία και παύλα. Και η συζήτηση τελείωσε (υπηρετώντας σε διπλωματική αποστολή τυγχάνει ο υποφαινόμενος να ήταν παρόν).
- Τέταρτον, εάν για την Κύπρο η Ελλάδα αποκλείσει κάθε ενδεχόμενο επαναφοράς μιας νέας εκδοχής του αντιδημοκρατικού και ανελεύθερου σχεδίου Αναν με διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία και πολιτική ισότητα σε εθνική φάση (και ασφαλώς οι πολιτικοί να φροντίσουν να μάθουν το Αλφαβητάρι ως προς αυτό). Ισοδυναμεί, τονίζουμε και υπογραμμίζουμε, με παραχώρηση της Μεγαλονήσου Κύπρου στην Τουρκία με οτιδήποτε αυτό σημαίνει από άποψη γεωπολιτική, στρατηγική, συνοριακή, οικονομική και ανθρωπολογική. Η αναβίωση και η κορύφωση του Ενιαίου Αμυντικού Χώρου είναι πλέον ζήτημα ύψιστης εθνικής ασφάλειας για την Ελλάδα αλλά και απόφαση που θα την αναβαθμίσει στρατηγικά (για πολλούς λόγους, μεταξύ άλλων και επειδή θα αποκτήσει στρατιωτικό πλεονέκτημα).
- Πέμπτο, ιδιαίτερα όσον αφορά την Κυπριακή Δημοκρατία μετά από μισό αιώνα ατελέσφορες υποχωρήσεις δικαιωματικά αποσύρονται όλες οι προτάσεις και τίθεται ως κόκκινη γραμμή διεξόδου στο κυπριακό ζήτημα
- 1) η εφαρμογή της Πράξης Προσχώρησης στην ΕΕ επιλύοντας αυτόματα όλες τις εσωτερικές πτυχές
- 2) διατήρηση της κυριαρχίας της Κυπριακής Δημοκρατίας και τερματισμό εγγυήσεων και ξένων στρατευμάτων, αποχώρηση των παράνομων εποίκων οι οποίοι με όρους διεθνών Συνθηκών είναι έγκλημα πολέμου και
- 3) εφαρμογής των ψηφισμάτων του ΣΑπου αφορούν τα παράνομα τετελεσμένα. Τουτέστιν λύση σημαίνει μόνο εφαρμογή της διεθνούς και ευρωπαϊκής νομιμότητας. Τίποτα άλλο και ο καθείς μπορεί να ανατρέξει στο άρθρο 2 του Κεφαλαίου Ι του Χάρτη του ΟΗΕ όπου ρητά διευκρινίζεται ότι το ΣΑ έχει αρμοδιότητα μόνο για την διεθνή τάξη και όχι για το εσωτερικό καθεστώς των κρατών-μελών. Η Κύπρος και η Ελλάδα, υπογραμμίζεται, δεν θα αυτοκτονήσουν με μια βιώσιμη λύση που όχι μόνο χειροτερεύει το statusquo μετά το 1974 αλλά επιπλέον γιγαντώνει την γεωπολιτική σημασία της Τουρκίας.
Για τον ενδιαφερόμενο εδώ αναλύσεις περί αυτά:
Κυπριακή Δημοκρατία και το Ελλαδικό κράτος στην κόψη του ξυραφιού. Νομική, θεσμική, πολιτική αιτιολόγηση για ριζική επανατοποθέτηση. https://wp.me/p3OqMa-21E
Κυπριακή Δημοκρατία: Διαφύλαξη ή αυτοπαγίδευση; Γιατί κινδυνεύει να χαθεί η Κυπριακή Δημοκρατία. Πόσο κινδυνεύει η Κύπρος και η Ελλάδα. https://www.huffingtonpost.gr/entry/kepriake-demokratia-diafelaxe-e-aetopayideese_gr_5fe43a6dc5b6acb53456f25c
Η ριζική επανατοποθέτηση είναι μονόδρομος. H κατάργηση της Κυπριακής Δημοκρατίας τίποτα δεν επιτυγχάνει, ενώ οδηγεί όλους σε παγίδα αστάθειας. https://www.huffingtonpost.gr/entry/e-rizike-epanatopothetese-einai-monodromos_gr_60950e61e4b0ae3c687cdddd
Κυπριακό: Η μεγάλη παγίδα https://piotita.gr/?p=8048
Αυτοκτονία του ενός δέκατου του Ελληνισμού στην Κύπρο με ΔΔΟ. https://wp.me/p3OqMa-2Qq [https://simerini.sigmalive.com/article/2023/8/6/autoktonia-tou-enos-dekatou-tou-ellenismou-sten-kupro-me-ddo/ ]
Ελληνική Εθνική Στρατηγική: Η τριπλή στρατηγική. Έννοια σκοποί προϋποθέσεις επιτυχούς εκπλήρωσης: η περίπτωση της ευρωπαϊκής προοπτικής της Κύπρου https://piotita.gr/?p=2557
In Memoriam Γιάννου Κρανιδιώτη. “Ειρηνική” επίλυση των ελληνοτουρκικών “διαφορών” https://piotita.gr/?p=2730
Πλαίσιο Αρχών για μια δίκαιη και βιώσιμη λύση του Κυπριακού με γνώμονα το Διεθνές και Ευρωπαϊκό Δίκαιο. Διεθνές Συμβούλιο Εμπειρογνωμόνων 4 LANGUAGES https://piotita.gr/2016/10/26/%ce%ba%cf%85%cf%80%cf%81%ce%b9%ce%b1%ce%ba%ce%b7-%ce%b4%ce%b7%ce%bc%ce%bf%ce%ba%cf%81%ce%b1%cf%84%ce%b9%ce%b1-%cf%80%ce%bb%ce%b1%ce%af%cf%83%ce%b9%ce%bf-%ce%b1%cf%81%cf%87%cf%8e%ce%bd-%ce%b3/
Τουρκία: Εγκλήματα πολέμου – Καταστατικός Χάρτης ΟΗΕ, Διεθνές Δίκαιο by Alfred de Zayas, Geneva, THE ANNAN PLAN AND THE IMPLANTATION OF TURKISH SETTLERS IN NORTHERN CYPRUS. https://piotita.gr/2016/10/19/by-alfred-de-zayas-geneva-the-annan-plan-and-the-implantation-of-turkish-settlers-in-northern-cyprus-%ce%ad%cf%80%ce%bf%ce%b9%ce%ba%ce%bf%ce%b9-%ce%b5%ce%b3%ce%ba%ce%bb%ce%ae%ce%bc%ce%b1%cf%84/
Σταθερά και μεταβλητά κριτήρια του κυπριακού ζητήματος πριν και μετά το 1974 και τα αίτια του ελλείμματος εθνικής στρατηγικής Αλλαγή https://wp.me/p3OqMa-1gv (Κέντρο Μελετών Τάσσος Παπαδόπουλος, συνέδριο)
«Διαπραγματευτικό κεκτημένο», η διεθνής και ευρωπαϊκή νομιμότητα, το ΣΑ και ο Καταστατικός Χάρτης του ΟΗΕ. https://piotita.gr/?p=36913
https://www.huffingtonpost.gr/entry/e-kepriake-demokratia-sten-kopse-toe-xerafioe_gr_60dd6dfce4b0b94d34de5322 : Π. Ήφαιστος, Η Κυπριακή Δημοκρατία στην κόψη του ξυραφιού. Νομική, θεσμική, πολιτική αιτιολόγηση για ριζική επανατοποθέτηση. Εισαγωγή: Οι εντολοδόχοι αφέθηκαν να γίνουν εντολείς
Κυπριακό-Ελληνοτουρκικά μετά τη Γενεύη: Επιτακτική ανάγκη νέας στρατηγικής. Δεν καταργείται η Κυπριακή Δημοκρατία. Αποφάσεις συμβατές με τον Χάρτη του ΟΗΕ και την πράξη προσχώρησης στην Ε.Ε https://piotita.gr/?p=29902
Η Ελληνική πλευρά αυτοπαγιδευμένη. Συμφορά μας, ικετεύει για … ΔΔΟ και … μόνο ολίγον Αιγαίο. https://wp.me/p3OqMa-1Un
Π. Ήφαιστος, Ελληνοτουρκικά, Κυπριακό και αυτοκτονικές τάσεις. https://wp.me/p3OqMa-2Rp
Κυπριακή Δημοκρατία: Διαφύλαξη ή αυτοπαγίδευση; Γιατί κινδυνεύει να χαθεί η Κυπριακή Δημοκρατία. Πόσο κινδυνεύει η Κύπρος και η Ελλάδα. https://www.huffingtonpost.gr/entry/kepriake-demokratia-diafelaxe-e-aetopayideese_gr_5fe43a6dc5b6acb53456f25c
Αλλαγή στρατηγικής για το Κυπριακό: Διεθνής και ευρωπαϊκή νομιμότητα. Επανατοποθέτηση του Κυπριακού στην βάση της διεθνούς και Ευρωπαϊκής νομιμότητας και το «Διαπραγματευτικό κεκτημένο» https://piotita.gr/?p=8066
ΚΥΠΡΙΑΚΟ: ΔΙΑΦΘΕΙΡΟΥΜΕ ΤΟΥΣ ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΘΕΣΜΟΥΣ, ΑΥΤΟΚΤΟΝΟΥΜΕ ΠΟΛΙΤΙΚΑ / ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΑ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΡΟΝΟΥΜΕ ΤΗΝ ΔΙΕΘΝΗ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΝΟΜΙΜΟΤΗΤΑ. https://piotita.gr/?p=4101
THE CYPRUS ISSUE: SLIDING ON A KNIFE-EDGE”, European Parliament, conference 31.1.2017 (it includes the report on «International and European law» in four languages) http://wp.me/p3OqMa-1kT
THE DEMOCRATIC CONSTITUTION OF THE REPUBLIC OF CYPRUS AS A CORNERSTONE OF RULE OF LAW AND REGIONAL STABILITY https://wp.me/p3OqMa-1Y7
Διπλωματία και στρατηγική: Οι ειδοποιοί διαφορές είναι η ουσία. Περί «Πολιτικής ισότητας», το ΣΑ και ο Χάρτης του ΟΗΕ. https://www.philenews.com/f-me-apopsi/paremvaseis-ston-f/article/1664801/diplomatia-kai-stratigki-oi-eidopoioi-diafores-einai-i-oysia?fbclid=IwAR1mGK7tYRM5XigthvvkuHlBUm_GH-dqrKcoM5JkxCdB41XSnv-9KLiA9iQ
Οι καθόλα εφικτές πέντε προαναφερθείσες προϋποθέσεις αφενός αντιστρέφουν την ανοδική τροχιά της Τουρκίας να καταστεί περιφερειακή δύναμη εις βάρος της Ελλάδας και αφετέρου στέλνουν ισχυρά μηνύματα προς τις μεγάλες δυνάμεις και ιδιαίτερα τις ΗΠΑ ότι το Ελληνικό κράτος δεν είναι κυριαρχικά αναλώσιμο. Το δε «αήττητο» «πόλεμο θέλουμε» παραμερίζεται με περιφρόνηση καθότι μόνο τέτοιες επιλογές δημιουργούν προϋποθέσεις αποτροπής του πολέμου, ήττας χωρίς πόλεμο ή αμφότερα.
Πέραν αυτών, υπάρχουν πολλά άλλα. Η εθνική στρατηγική είναι υπόθεση του κράτους και των κρατικών επιτελείων και όχι ιδιωτών με εξωτερικές διασυνδέσεις που υποκαθιστούν το κράτος και τους θεσμούς του. Όπως έχουμε ξανά γράψει εδώ αλλά και πριν … 3 δεκαετίες, απαιτούνται κρατικά επιτελεία παρακολούθησης,
πληροφόρησης, ανάλυσης, στάθμισης, εκτίμησης και χάραξης εναλλακτικών σχεδίων και αποφάσεων ανάλογα με το πώς είναι και το πώς εξελίσσονται τα πράγματα. Η πολιτική ηγεσία δεν προσανατολίζεται και δεν αποφασίζει στην βάση συνομιλιών με κοινωνικοπολιτικά ανεξέλεγκτους δρώντες αλλά στην βάση σταθμισμένων εκτιμήσεων των κρατικών επιτελείων.
Πολύ περισσότερο όταν μόνιμη επωδός μερικών ιδιωτών και μερικών μη κυβερνητικών σωματείων είναι η υποχώρηση της Ελλάδας όσον αφορά τα ζωτικά κυριαρχικά της συμφέροντα, επιπρόσθετες παραχωρήσεις, κατάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας με νέα σχέδια Αναν και συνεκμετάλλευση των πλουτοπαραγωγικών πόρων εντός της Ελληνικής Επικράτειας που ορίζουν οι πρόνοιες του διεθνούς δικαίου. Δεν φαίνεται να είναι ευρέως κατανοητό ότι στις διακρατικές σχέσεις, όταν αναίτια και χωρίς αντάλλαγμα υποχωρείς και μάλιστα επί ζωτικών συμφερόντων, εισπράττεις όχι οφέλη αλλά περιφρόνηση και περαιτέρω πιέσεις για επιπρόσθετες υποχωρήσεις που υπό ορισμένες προϋποθέσεις οδηγούν στην κρατική εκμηδένιση. Για να το διατυπώσουμε πιο γλαφυρά η «μισή Ελλάδα δόθηκε έγινε Αμερικανικές βάσεις» και εύλογα όλοι αναμένουν να πληροφορηθούν σε τι άλλαξε η Αμερικανική στάση στα Ελληνοτουρκικά [για τις συναλλαγές βλ. ιδιαίτερα το αγγλικό δοκίμιο στο τέλος
ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΤΙΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ. Διαπραγματευτική στρατηγική της Ελλάδας. «Πελατειακές σχέσεις» («patron-clientrelations») μεταξύ ισχυρών και λιγότερο ισχυρών κρατών και ο διάλογος Μηλίων-Αθηναίων στον Θουκυδίδη. https://piotita.gr/?p=3101 ]
Στις διμερείς και πολυμερείς σχέσεις υπάρχει πάντα μια δίνη εναλλασσόμενων συγκλίσεων και αποκλίσεων μέσα στην οποία το λιγότερο ισχυρό κράτος ελισσόμενο επιδιώκει ευνοϊκές γι’ αυτό αποφάσεις. Εάν παρατηρήσουμε τους Τουρκικούς ελιγμούς των τελευταίων μηνών σταθερά και ευδιάκριτα η Άγκυρα παλεύει για ένα ευνοϊκό ισοζύγιο κόστους οφέλους πάνω στην πλάστιγγα των εκατέρωθεν συμφερόντων.
Δημιουργεί κόστος για τις ΗΠΑ με τους S400 αλλά και δεν αφήνεται στην βούληση της Ρωσίας όπως γίναμε μάρτυρες στις υποθέσεις της Ουκρανίας και των συγκρούσεων στην Συρία και μετέπειτα στην Ουκρανία για τα οποία οι ΗΠΑ έσπευσαν να την υποστηρίξουν ή ανεχτούν ή όπως συνήθως εάν όχι κατά κανόνα γίνεται και αναπτύξουν υπόγειες συναλλαγές. Σε αυτές και πολλές άλλες περιπτώσεις η Άγκυρα κατανοεί ότι η δουλική και γονυπετής στάση απέναντι στις μεγάλες δυνάμεις δεν αποδίδει. Ούτε βέβαια και οι άσκοπες αντιπαραθέσεις. Υπάρχουν λοιπόν τόσο συγκλίσεις ή και ταυτίσεις συμφερόντων όσο και αντιπαραθέσεις τις οποίες τις οποίες η Άγκυρα δεν φοβάται και δεν διστάζει να διαχειριστεί με όρους εθνικών συμφερόντων, χωρίς κατ’ ανάγκη να εχθρεύεται τα πιο ισχυρά κράτη παρά μόνο τα θέτει σε άμυνα όταν αυτό είναι πρόσφορο.
Έτσι βλέπουμε εμπράγματα ότι έστω και εάν τα ισχυρότερα κράτη διαφωνούν για επί μέρους ζητήματα, επειδή η Τουρκία κινείται με όρους ισχύος, εθνικών συμφερόντων και διαρκών συναλλαγών δεν την θεωρούν αναλώσιμο κράτος και αντίθετα διαρκώς επιδιώκουν να αναιρέσουν αρνητικά για αυτούς αποτελέσματα για να την καταστήσουν σύμμαχό τους στα περιφερειακά στρατηγικά παίγνια. Άσφαιρες κριτικές για τα μάτια της Ελλάδας και άλλων, βέβαια, ακούμε συχνά. Ακόμη, παρατηρούμε ότι εάν το ισχυρό κράτος διαφωνεί για επί μέρους ζητήματα σέβεται και δεν θεωρεί αναλώσιμο το λιγότερο ισχυρό κράτος εάν επί έσχατων συμφερόντων ανυποχώρητα θέτει κόκκινες γραμμές.
Πάντα προτάσσοντας τα έσχατα και μείζονα εθνικά συμφέροντα η Τουρκία ανυποχώρητα διεξάγει συναλλαγές που δεν αποκλείουν παραστάσεις για πιθανές αποφάσεις ή ενέργειες που δημιουργούν μεγάλο κόστος στο πιο ισχυρό κράτος επειδή σε ένα σύστημα εύθραυστων ισορροπιών ισχύος και συμφερόντων θα προκαλέσουν ανακατανομές θέσης, ρόλων και ισορροπιών που θίγουν τις ισορροπίες που ο ισχυρός επιδιώκει να υπάρχουν. Επειδή έτυχε να έχουν μελετηθεί ανάλογες και αντίστοιχες παρελθούσες περιπτώσεις, αυτό βασικά έκανε το Ισραήλ στην πρώτη κρίση του Κόλπου και αυτό βασικά κάνει η Τουρκία τα τελευταία χρόνια αλλά και η Τουρκία μεταπολεμικά και πολύ πιο έντονα και πυκνά μεταψυχροπολεμικά.
Η διακρατική πρακτική καταμαρτυρεί ότι σ’ ένα περιφερειακό σύστημα ισορροπίας ισχύος δυαδικού χαρακτήρα, εάν ανατραπεί η ισορροπία υπέρ της μιας πλευράς, το αναμενόμενο είναι πως η εκτός περιφέρειας ηγεμονική δύναμη θα καλέσει αυτόν που βρίσκεται σε δυσμενέστερη θέση να προσαρμοστεί στην περιφερειακή στρατηγική λογική τόσο του ηγεμονικού κράτους όσο και της περιφερειακής δύναμης με την οποία μπορεί να κάνει συναλλαγές.
Στην περίπτωση της Ελλάδας, για να επιβιώσει χωρίς ζημιές ή και εκμηδένισή της, δεν έχει την παραμικρή επιλογή: Πρέπει να εξισορροπήσει πλήρως τον «περιφερειακό τοποτηρητή». Εάν λόγω απροσεξίας ή άλλων λόγων όπως βασικά συνέβη τις τελευταίες δεκαετίες η Ελλάδα βρεθεί σε δυσμενή θέση, η Τουρκία θα κερδίζει περισσότερα στρατηγικά ερείσματα με αποτέλεσμα την συρρίκνωση και την εκμηδένιση της πρώτης ή την εμπλοκή σε μια απελπισμένη μεγάλη πολεμική σύρραξη ελπίζοντας να αντιστρέψει τον κατήφορο. Εκεί βασικά οδηγούν την Ελλάδα οι κατευναστικές θέσεις και τα αήττητα «επιχειρήματα» «πόλεμο θέλετε;» που συγχέουν την αποτροπή με επιλογές πολεμικής σύρραξης. Ο κατευνασμός φέρνει συντριπτική ήττα χωρίς πόλεμο ή πολεμική σύρραξη λόγω λανθασμένων παραστάσεων και στρατηγικού ανορθολογισμού που προκαλεί.
Πρέπει να κάνουμε ρητό και σαφές ότι όπως καταμαρτυρεί ο ανοδικός Τουρκικός αναθεωρητισμός και η όξυνση των απειλών τους τελευταίους μήνες η Τουρκία συναλλάσσεται με όλους και για όλα και η Ελλάδα στον τοίχο πλημμυρίζει με φωνές για υποχώρηση σε ζητήματα κρατικής κυριαρχίας και στρατηγικής παγίδευσής της στην Κύπρο με συνέπειες πέραν κάθε φαντασίας.
το πρίσμα της τυπολογίας της διαπάλης των ηγεμονικών δυνάμεων. … … https://wp.me/p3OqMa-1Hq
Η αξιοπιστία της Ελληνικής εθνικής στρατηγικής στην κόψη του ξυραφιού https://wp.me/p3OlPy-1Yf
Αναμένοντας την αθέατη «θετική ατζέντα». https://www.huffingtonpost.gr/entry/e-axiopistia-tes-ellenikes-ethnikes-strateyikes-sten-kopse-toe-xerafioe_gr_60798999e4b001abc4db4da2
«Στρατηγικό κρυφτούλι» στο Ιόνιο και οι παραστάσεις αναξιοπιστίας https://wp.me/paSdey-24Z
- https://wp.me/p3OqMa-1RV
- Οι αυτοκαταστροφικές διαχρονικές και σύγχρονες εμφύλιες διαιρέσεις των Ελλήνων https://wp.me/paSdey-6vd
- Διάλογος με τον Διογένη και τον Τσαρούχη: Περί αστών, κομμουνιστών και μη εμφύλια ειρηνική πολιτική επανάσταση. https://wp.me/p3OqMa-1LV
- Στρατηγική ανασύνταξη ενόψει απογείωσης των Τουρκικών αναθεωρητικών αξιώσεων, οριοθέτηση θαλάσσιων ζωνών και η Κυπριακή Δημοκρατία https://wp.me/saSdey-24421
- Ο πόλεμος είναι πολύ σοβαρή υπόθεση: Είναι ένα πράγμα η στρατηγική ανάλυση και άλλο οι γνώμες. https://www.huffingtonpost.gr/entry/o-polemos-einai-pole-sovare-epothese_gr_5eda7f61c5b66ef1a9248334
1. Το «δόγμα Νίξον» και γιατί η Ελλάδα εξελίσσεται σε αναλώσιμο κράτος https://slpress.gr/idees/to-quot-dogma-nixon-quot-kai-giati-i-ellada-egine-analosimo-kratos/
2. Εχθρολαγνεία, ο «Άλλος» και εμείς https://wp.me/paSdey-Gp
- Ο Αχμέτ Νταβούτογλου, πρώην Πρωθυπουργός της Τουρκίας και μέντορας του Ερντογάν https://wp.me/paSdey-FY
- Εθνική Αποτρεπτική Στρατηγική και οι αντίπαλοί της https://wp.me/p3OqMa-1EN
- «Διαπραγματευτικό κεκτημένο», η διεθνής και ευρωπαϊκή νομιμότητα, το ΣΑ και ο Καταστατικός Χάρτης του ΟΗΕ. https://wp.me/p3OlPy-25R
- Η Ελληνική πλευρά αυτοπαγιδευμένη. Συμφορά μας, ικετεύει για … ΔΔΟ και … μόνο ολίγον Αιγαίο. https://wp.me/p3OqMa-1Un
- Κυπριακό: Η μεγάλη παγίδα https://wp.me/p3OlPy-25O
- Αλλαγή στρατηγικής για το Κυπριακό: Διεθνής και ευρωπαϊκή νομιμότητα. Επανατοποθέτηση του Κυπριακού στην βάση της διεθνούς και Ευρωπαϊκής νομιμότητας και το «Διαπραγματευτικό κεκτημένο» https://wp.me/p3OlPy-266
- ΚΥΠΡΙΑΚΟ: ΔΙΑΦΘΕΙΡΟΥΜΕ ΤΟΥΣ ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΘΕΣΜΟΥΣ, ΑΥΤΟΚΤΟΝΟΥΜΕ ΠΟΛΙΤΙΚΑ / ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΑ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΡΟΝΟΥΜΕ ΤΗΝ ΔΙΕΘΝΗ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΝΟΜΙΜΟΤΗΤΑ. https://wp.me/paSdey-149
- Κυπριακή Δημοκρατία: Διαφύλαξη ή αυτοπαγίδευση; Γιατί κινδυνεύει να χαθεί η
- Πλαίσιο Αρχών για μια δίκαιη και βιώσιμη λύση του Κυπριακού με γνώμονα το Διεθνές και Ευρωπαϊκό Δίκαιο. Διεθνές Συμβούλιο Εμπειρογνωμόνων http://wp.me/p3OlPy-lc
- ΚΎΠΡΟΣ: “ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΙΣΟΤΗΤΑ” ΓΙΑ ΚΡΑΤΟΣ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΩΝ ΦΡΕΝΟΚΟΜΕΙΟΥ http://wp.me/p3OlPy-12U
- Ελληνική Εθνική Στρατηγική: Η τριπλή στρατηγική. Έννοια σκοποί προϋποθέσεις επιτυχούς εκπλήρωσης: η περίπτωση της ευρωπαϊκής προοπτικής της Κύπρου http://wp.me/p3OlPy-Ff
Κατηγορίες:πόλεμος, στρατηγική ανάλυση, συμμαχίες, Ήφαιστος, Εθνική Στρατηγική, Ελληνική στρατηγική, John Mearsheimer
Παναγιώτης Ήφαιστος - Panayiotis Ifestos 