Στο τέλος παρατίθενται τρία προειδοποιητικά κείμενα για τα αίτια της ελληνικής κρίσης. Ως προς τα κείμενα αυτά αρχίζουμε λέγοντας ότι «εν οίδα ότι ουδέν οίδα», πλην όταν κυβερνάς απαιτείται να ξέρεις το Αλφαβητάριο. Για την ΟΝΕ ένα κράτος παθαίνει μεγάλες ζημιές όταν πολιτειακοί συντελεστές δεν γνωρίζουν αυτό που εδώ και δύο δεκαετίες απαιτώ να γνωρίζουν οι δευτεροετείς φοιτητές ενός τμήματος διεθνών και ευρωπαϊκών σπουδών: Οι πρωθυπουργοί, οι υπουργοί, οι αρμόδιοι κρατικοί λειτουργοί (αυτοί και να ξέρουν και πολλοί ξέρουν δεν ερωτώνται), οι δημοσιογράφοι, φορείς επιστημονικών τίτλων περί την Ευρώπη, επικεφαλής τραπεζών και ασφαλώς η Κεντρική Τράπεζα.

Να έχουν παντελή άγνοια για βασικά πράγματα:

• Ποιο ήταν το πολιτικό, οικονομικό και στρατηγικό όταν οι Γάλλοι εκβιάζοντας την Γερμανία επέβαλαν την ΟΝΕ για να «δέσουν νομισματικά την επανενωμένη Γερμανία».
• Τι έλεγαν οι Βρετανοί και πολλοί άλλοι γύρω από την απόφαση αυτή αρχές του 1990 και κατά την διάρκεια του δημοψηφίσματος στην Γαλλία.
• Το πόσο μεγάλες σαπουνόφουσκες και εκτός πολιτικοοικονομικής και στρατηγικής λογικής ήταν οι ιδεαλιστικές ασυναρτησίες όσων παράλληλα με τις υπόγειες στρατηγικές διαπραγματεύσεις έκαναν αφελείς δηλώσεις που προκαλούσαν δέος σε κάθε λογικό άνθρωπο.
• Το ποια ήταν τα διλήμματα και προβλήματα που αντιμετώπιζε η ευρωπαϊκή ολοκλήρωση τέλος της δεκαετίας του 1980 όταν εν μέσω διακυβερνητικών διαπραγματεύσεων και συναλλαγών που άρχισαν με την Διακυβερνητική Διάσκεψη του 1985 ξαφνικά ήλθε η μεγάλη γεωπολιτική και γεωστρατηγική αλλαγή λόγω πτώσης της ΕΣΣΔ το 1990 με αποτέλεσμα αυτό το ιστορικό γεγονός να λειτουργήσει ως επιταχυντής ανορθολογισμού και ως πολλαπλασιαστής προβλημάτων.
• Το ποιες ήταν οι βάσιμες επιφυλάξεις πολλών σοβαρών οικονομολόγων αλλά και πολιτικών προσωπικοτήτων που προειδοποιούσαν για το γεγονός ότι δεν μπορείς να επιβάλεις μια κοινή οικονομική πολιτική πάνω σε ένα εθνοκρατοκεντρικά διαφοροποιημένο πεδίο διαφορετικών κοινωνιών διαφορετικών οικονομικών επιδόσεων.
  • Αυτό θα προκαλούσε, γράψαμε εμείς τότε ως αδιόρθωτοι Θουκυδίδειοι αναλυτές, άνιση ανάπτυξη και διλήμματα ασφαλείας σε ένα επισφαλές στρατηγικό πεδίο το οποίο κατά την διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου κρατούσε ενιαίο και σταθερό η Αμερικανική προεκταθείσα αποτροπή που συμπεριλάμβανε και πυρηνικά όπλα (έτσι η Αμερική έσωζε τους Ευρωπαίους όχι μόνο από τους Σοβιετικούς αλλά και από τους εαυτούς τους, έγραφε διακεκριμένος αναλυτής, ο Josef Joffe).
  • Αυτό θα άνοιγε την πόρτα του φρενοκομείου των διλημμάτων ασφαλείας μεταξύ των μεγάλων ευρωπαϊκών δυνάμεων
    πολλαπλασιάζοντας τις ενδό-Ευρωπαϊκές ανασφάλειες.
  • Και τα λοιπά που είναι καταγεγραμμένα
• Συνεχίζουμε και τελειώνουμε αυτές τις σύντομες εισαγωγικές αναφορές χωρίς να εξαντλούμε το θέμα. Υπογραμμίζουμε μόνο ότι οι μεταπολιτευτικοί καρεκλοκένταυροι όντας έντονα απασχολημένοι όλοι με τις πελατειακές συναλλαγές και με την παραγωγή ιδεαλιστικών σαπουνόφουσκων (πχ «παγκοσμιοποίηση όπου δεν χρειάζεται η κρατική κυριαρχία» ή «μια ισχυρή Ελλάδα» επειδή θα ενταχθεί στην ΟΝΕ) λίγα χρόνια μετά προς τα μέσα της δεκαετίας δεν διάβαζαν και δεν άκουγαν τι έλεγαν κρίσιμοι συντελεστές των αποφάσεων για το πόσο ελλειμματική ήταν η απόφαση του 1992

Τι είναι λοιπόν που εξώθησε αυτούς που έπαιρναν τις αποφάσεις «να ρίξου άσκοπα και άκαιρα» όπως γράφουμε χαρακτηριστικά σε ένα από τα σύντομα κείμενα που γράφαμε την δεκαετία του 1990 και αρχές του 2000, «την Ελλάδα στον λάκκο των λεόντων»! Οι διατυπώσεις των σύντομων επιφυλλίδων που ακολουθούν αντλούνται από έργα εκατοντάδων ή και χιλιάδων σελίδων στα οποία αναλύεται η διαδικασία ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, τα στρατηγικά της προβλήματα, οι Ευρωατλαντικές σχέσεις και τα πλανητικά στρατηγικά ζητήματα πριν και μετά τον Ψυχρό Πόλεμο. Υπάρχουν επίσης πολλά άλλα μικρά κείμενα όπως αυτά που παρατίθενται.

Τα τρία σύντομα κείμενα που παραθέτω πιο κάτω αλιεύθηκαν από τρίτους στο διαδίκτυο και έτυχαν εκτεταμένης αναδημοσίευσης συχνά με επισημάνσεις ότι οι προειδοποιήσεις αυτές αξίζουν εκατοντάδες δισεκατομμύρια ζημιών που υπέστη η Ελλάδα. Αν και αυτό είναι αληθές, τίποτα άλλο δεν μας ενδιαφέρει η αναπαραγωγή τους παρά μόνο για να συνεισφέρουν στην διάγνωση των αιτίων.

Γιατί όταν εξαντληθεί ο φαύλος κύκλος των μεταπολιτευτικών δραστών που ανακυκλώνονται εναλλασσόμενα ξανά και ξανά στις καρέκλες εξουσίας, η διάγνωση των αιτίων ισοδυναμεί με την διάγνωση κάθε ασθένειας. Εάν και όταν το νεοελληνικό κράτος δεν κατεδαφιστεί ολιστικά από τα συνεχιζόμενα πολιτικοοικονομικά σφάλματα εν μέσω καταιγιστικών στρατηγικών εξελίξεων στην περιφέρειά  μας, τα παθήματα του παρελθόντος απαιτείται να είναι μαθήματα για την κρατική μας θεωρία εφεξής.

Κρατική θεωρία και στρατηγική θεωρία, όπως εξηγούμαι σε πολλές πρόσφατες παρεμβάσεις σε διαδικτυακούς τόπους (πχ https://www.facebook.com/groups/StrategyStateTheory/) είναι οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος και το κράτος είναι βιώσιμο ότα
ν από αυτές πηγάζουν αστείρευτα πολιτικός και στρατηγικός ορθολογισμός. Τα αίτια των ασθενειών των τελευταίων ετών μπορούν κάλλιστα από το γεγονός ότι η μεν κρατική θεωρία ροκανίστηκε από κάθε είδους αριστεροδεξιά εθνομηδενιστικά θεωρήματα και ιδεολογήματα η δε στρατηγική θεωρία εκμηδενίστηκε καθότι σε κάθε προσπάθεια καλλιέργειάς της αναρίθμητοι πυροβολούσαν και δολοφονούσαν τους επιστημονικούς και προσωπικούς χαρακτήρες όσων αρνούνταν να ευθυγραμμιστούν με την συμβατική σοφία.

Τα αποτελέσματα τα ζούμε και οι συνέπειες πλέον αγγίζουν καίρια ζητήματα κρατικής επιβίωσης. Οι κοντά δέκα χιλιάδες νεκροί λόγω κρίσης πολλοί εξ αυτών λόγω αυτοκτονιών, βέβαια, δεν ανασταίνονται. Το ίδιο ισχύει για την μεταναστευτική γενοκτονία της νεοελληνικής νεολαίας. Ίσως όμως υπάρχει λίγος χρόνος εάν γίνει, επιτέλους, σωστή διάγνωση των αιτίων και εάν η κοινωνία καταστεί κάτοχος του ξενοκρατούμενου κράτους και οι πολίτες εντολής μιας εντολοδόχου εξουσίας που θα λειτουργεί υπέρ των Ελλήνων και όχι υπέρ των ξένων.

Όπως είναι πλέον ολοφάνερο ακόμη και στους πολιτικά τυφλούς, ακυρώθηκε η εθνική μας ανεξαρτησία, βλήθηκε η κοινωνική συνοχή πουσμιλεύαμε δύο αιώνες, κατεδαφίζονται τα ελληνικά νοικοκυριά που παρήγαγαν πλούτο, ελέγχεται το τραπεζικό μας σύστημα, είμαστε έρμαια διεθνικών τζογαδόρων, χάνουμε ζωτικό θαλάσσιο χώρο που μας προσφέρει η διεθνής νομιμότητα και η περιφερειακή αστάθεια είναι πλέον πολύ πιθανό όταν δημιουργείται ένα τόσο μεγάλο κενό ισχύος (λόγω συρρίκνωσης, ακριβώς, ενός περιφερειακού δρώντα όπως η Ελλάδα που αποτελούσε παράγοντα ισορροπίας και σταθερότητας). Στην Κύπρο επίσης, ενδέχεται να συντελεστεί μια από τις μεγαλύτερες καταστροφές του νεοελληνικού κράτους: Η Μεγαλόνησος να καταστεί στρατηγικός όμηρος της νέο-ισλαμικής Τουρκίας, κάτι που θα αποτελέσει την χαριστική στρατηγική βολή κατά του νεοελληνικού κράτους.

Ίσως χρήζει να υπογραμμίσουμε ότι η πρόβλεψη στις κοινωνικές επιστήμες όχι μόνο είναι δύσκολη ή αδύνατη αλλά και δεν ενδείκνυται. Για την ΕΕ έχω πολλές χιλιάδες δημοσιευμένες σελίδες στα 10 περίπου βιβλία μου για το φαινόμενο της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης όπου εξετάζω πολλές πτυχές, κυρίως τα στρατηγικά, τα πολιτικοθεσμικά, ιστορικοστρατηγικά και τα ζητήματα πολιτικής θεωρίας που ανάκυπταν εξαρχής και τα οποία καθίστανται καίρια ολοένα και πιο επιτακτικά μετά το 1992. Ισχύει το ίδιο ακριβώς όσο προχωρούμε στον 21ο αιώνα, καθότι ολοφάνερα γινόμαστε μάρτυρες μιας (κατά τα άλλα αναμενόμενης μετά το 1992) επιστροφής στο
μέλλον ενός πολυπολικού ηγεμονικού ανταγωνισμού. Με μια μεγάλη διαφορά: Τα κράτη αυτά και όχι μόνο κατέχουν πυρηνικά όπλα.

Σε πολλά βιβλία έχουν αναλυθεί εκτεταμένα τόσο το Γερμανικό ζήτημα όσο και το ζήτημα της ΟΝΕ. Σε αυτή την ερευνητική και συγγραφική εμπειρία οφείλονται και οι θέσεις μας την δεκαετία του 1990 για τον τρόπο αντιμετώπισης της ΕΕ από την Ελλάδα και κυρίως τα ιδεολογικά κίνητρα στην βάση των οποίων ενταχθήκαμε στην ΟΝΕ. Αναφέρω κυρίως, εκτός από τις αγγλικές μονογραφίες, το «Διπλωματία και Στρατηγική των Μεγάλων Ευρωπαϊκών Δυνάμεων» και το «Κοσμοθεωρητική ετερότητα και αξιώσεις πολιτικής κυριαρχίας» οι αναλύσεις των οποίων εκτιμώ θα αποκτούν μεγαλύτερη σημασία όσο η Ευρώπη συνεχίζει τον εκτροχιασμό που δρομολογήθηκε το 1992.

Τα θεμέλια κάθε εθνοκράτους είναι η αενάως κοινωνικά σμιλευμένη –υπό συνθήκες εθνικής ανεξαρτησίας, διαφορετικά δεν υπάρχει μια τέτοια δυνατότητα– διανεμητική δικαιοσύνη. Από αυτά τα θεμέλια αναβλύζουν τα ηθικά κριτήρια που νομιμοποιούν τις πολιτειακές δομές. Ήδη από το 2009 είχαμε υποστηρίξει εμφατικά ότι η παραγωγή ευρωπαϊκής ηθικής είναι αστείο να λεχθεί ακόμη και ως υπόθεση μιας και ελλείπει μια ευρωπαϊκή
κοινωνία ενώ οι υπερεθνικοί θεσμοί όσο πιο ανεξάρτητοι γίνονται τόσο περισσότερο πολλαπλασιάζεται το δημοκρατικό έλλειμμα.

Τώρα, πλέον, σε πολλά κράτη της ΕΕ η δημοκρατία μηδενίστηκε ενώ καμιά απολύτως μεταρρυθμιστική φωνή δεν ακούγεται όσον αφορά μια πιθανή μεταρρύθμιση προς την κατεύθυνση μιας ελεγχόμενης επανόδου στην λογική των ομόφωνων αποφάσεων και της διακρατικής ισοτιμίας. Η αρχή της αυτοβοήθειας είναι πλέον γεγονός ενώ το πρόβλημα των Γερμανών, γράψαμε πρόσφατα σε εκλεκτό Γερμανό συνάδελφο, δεν είναι ο … Βαρουφάκης ή η Ελλάδα αλλά οι ραγδαίες στρατηγικές εξελίξεις στο επίπεδο των τετραγώνου Ρωσία-Γερμανία-Γαλλία-Βρετανία σε συνάρτηση με την μετατόπιση του κέντρου βάρους της Αμερικανικής πλανητικής στρατηγικής (δημοσιεύεται δοκίμιο στην Γερμανία που σύντομα θα αναρτηθεί).

Για την σχέση ηθικής, δικαιοσύνης, εξουσίας βλ. πρόσφατη εισήγηση το ΗΘΙΚΗ και ΔΙΕΘΝΕΣ ΣΥΣΤΗΜΑ Η μη θεσπισμένη ισχύς στην διεθνή πολιτική. Πολιτική θεολογία versus πολιτική θεωρία και η σημασία της αξιολογικά ελεύθερης περιγραφής και ερμηνείας των διεθνών φαινομένων http://wp.me/p3OqMa-13c – http://wp.me/p3OlPy-1bH

Όπως ήδη υπαινιχθήκαμε πιο πάνω, μια επιβολή ενός πανευρωπαϊκού νομισματικού μηχανισμού μεγάλων διανεμητικών προεκτάσεων πάνω σε ένα εθνοκρατικά-κοινωνικά διαφοροποιημένο πεδίο τα μέλη του οποίου διαθέτουν διαφορετικά συστήματα διανεμητικής δικαιοσύνης, είναι προικισμένα με διαφορετικές πολιτικές ανθρωπολογίες και εξ αντικειμένου είναι διαφορετικών αναπτυξιακών δυνατοτήτων.

Η τεχνόσφαιρα αυτή, εξάλλου, αναμενόμενα τάχιστα βρέθηκε υπό τον έλεγχο των διεθνικών τζογαδόρων (της «παγκοσμιοποίησης» των φαντασιόπληκτων) που προκαλούν εισροές ποταμών πολιτικοοικονομικού ανορθολογισμού.

Δεν είναι μόνο το γεγονός ότι εάν μιλήσει κανείς για διλήμματα ασφαλείας θίγει βαθύτατα τον προκατειλημμένο ιδεολογικό κόσμο της συμβατικής σοφίας των «κονδυλίων» και των γραφειοκρατικών-τεχνοκρατικών συγγενειών. Είναι επίσης το γεγονός ότι κάνοντας ένα τέτοιο ερευνητικό και συγγραφικό εγχείρημα τα πορίσματα του οποίου ενέχουν μακροχρόνια σημασία για το διακρατικό σύστημα δεν είναι το ευκολότερο πράγμα στον κόσμο. Πολύ περισσότερο όταν εξετάζεται η πιο προκλητική περίπτωση, της ΕΕ.

Στο «Κοσμοθεωρία των Εθνών» αποκρυστάλλωσα περισσότερα συμπεράσματα για τον «μηδενικό χαρακτήρα της ευρωπαϊκής υπερεθνικής ανθρωπολογίας». Η διαφορά γνώσης και μη γνώσης αυτών των δομών, ακριβώς, είναι η διαφορά μεταξύ μιας ομαλής κατάστασης και της παρούσης αξιοθρύνητης διολίσθησης πολλών κοινωνιών στο βούρκο της φτώχιας και της ΕΕ στον κατήφορο που ίσως την διαλύσει.

Επειδή όταν ασχολείσαι ασκητικά και αποκλειστικά με την επιστήμη δεν πλουτίζεις, μια επαναληπτική ανάγνωση των θεωρήσεων που ακολουθούν θα μπορούσε να γεμίσει τον συγγραφέα με ικανοποίηση για το γεγονός ότι επιτέλεσε το έργο του. Αυτό δεν έχει και μεγάλη σημασία. Ίσως είναι χρήσιμο, όμως, να δούμε ότι τα ζητήματα που θέτουν οι αναλύσεις αυτές πριν κοντά δύο δεκαετίες, ερμηνεύουν όχι μόνο το παρελθόν αλλά και το παρόν ενώ σίγουρα φωτίζουν τις τάσεις όπως προβάλλονται στον 21 αιώνα.

Χωρίς ορθολογιστική και βαθιά γνώση της διεθνούς και ευρωπαϊκής πολιτικής όχι μόνο η Ελλάδα και άλλα Ευρωπαϊκά κράτη δεν θα σταθούν όρθια αλλά επιπλέον θα βυθιζόμαστε ολοένα και πιο βαθιά στο τέλμα. Θαύματα δεν γίνονται και ο πολιτικός ορθολογισμός είναι αναγκαία προϋπόθεση επιβίωσης ενός κράτους.

Ο διεθνολόγος, έγραψε ο Kenneth Waltz, είναι ο γιατρός της διεθνούς πολιτικής. Ενώ στην ιατρική κανείς δεν εμπιστεύεται τσαρλατάνους είναι αξιοπερίεργο το γεγονός ότι τα μέλη των κοινωνιών εμπιστεύονται τσαρλατάνους της πολιτικής και των επικοινωνιών. Έτσι, χρόνια μετά την έναρξη της κρίσης, συνεχίζουμε να αντιμετωπίζουμε την διεθνή και ευρωπαϊκή πολιτική φορώντας παρωπίδες ή διακατεχόμενοι από φοβικά σύνδρομα ανάξια ενός εθνικά ανεξάρτητου κράτους. Για δύο συναφείς παρεμβάσεις βλ. «ΕΕ: Διαπραγματευτική στρατηγική» και «Οι στρατηγικές σεισμικές πλάκες στα θεμέλια της ΕΕ και η Βρετανία».

Μαζί με τις επισημάνσεις που προηγήθηκαν, αναπαράγουμε μερικές αναλύσεις που εκτιμούμε ότι φωτίζουν το παρόν και τις τάσεις όπως προβάλλεται στο ορατό μέλλον.

ΤΡΙΤΗ ΑΠΟΨΗ Ο μπαμπούλας της ΟΝΕ

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΗΦΑΙΣΤΟΣ

ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ: Τετάρτη 30 Ιουνίου 1999 http://www.tanea.gr/ellada/article/?aid=4077306

Οι ιεραρχήσεις των προτεραιοτήτων μας επηρεάζονται, ενδεχομένως, από μερικές εξόφθαλμα λανθασμένες εκτιμήσεις. Για έξι τουλάχιστον λόγους, η υπόθεση της ΟΝΕ είναι παραφουσκωμένη και μυθοποιημένη.

Πρώτον, ο χαρακτήρας της διαδικασίας ολοκλήρωσης κρίθηκε ήδη στις αρχές της δεκαετίας του 1990. Έκτοτε, οι εξελίξεις επιβεβαιώνουν αυτή την εκτίμηση. Οι αποφάσεις του 1991-92 ­ τις οποίες μερικοί αφελώς ερμήνευσαν ως προαγγελία της εγγύησης των συνόρων μας ­ δεν οφείλονταν σε στρατηγικές συγκλίσεις ή στην ύπαρξη ενός ευρωπαϊκού πολιτικού και κοινωνικού χώρου. Αντίθετα, ήταν σπασμωδικές και βιαστικές κινήσεις λόγω «γερμανικού προβλήματος». Ουσιαστικά,συνδέοντας το θέμα αυτό με τη γερμανική επανένωση, το Παρίσι «εκβίασε» τη Βόννη και πέτυχε την υιοθέτηση της ΟΝΕ. Ο σκοπός ήταν απλός: ο έλεγχος της Γερμανικής Κεντρικής Τράπεζας.

Δεύτερον, εκτός του ότι δεν υπάρχουν οι προϋποθέσεις για μια κοινωνικοπολιτικά σταθερή και βιώσιμη οικονομική και νομισματική ένωση, οι στόχοι της Γαλλίας δυνατό να έχουν ήδη ακυρωθεί λόγω αντίθετων εξελίξεων από τις προσδοκώμενες, δηλαδή λόγω της οικονομικής υπεροχής της Γερμανίας ανεξαρτήτως ΟΝΕ. Δυνητικά,αυτό αυξάνει τις αντιθέσεις και αντιφάσεις στην Ε.Ε.

Τρίτον, ως συνέπεια σωρείας σπασμωδικών και ασπόνδυλων αποφάσεων ­ωφελιμιστικού και χρησιμοθηρικού χαρακτήρα ­ τα μέλη της Ε.Ε. εισήλθαν σε έναν διαρκή αγώνα δρόμου για «σύγκλιση» χωρίς πολιτικό προορισμό, χωρίς κοινωνικό όραμα,χωρίς επαρκή οικονομική αλληλεγγύη και χωρίς την αναγκαία και μη εξαιρετέα διπλωματική και αμυντική ταυτότητα. Έκτοτε, το σύστημα τείνει προς κατακερματισμό, πολυδιάσπαση και εγκατάλειψη των αφετηριακών σκοπών, ενώ επανεμφανίζονται ηγεμονικές συμπεριφορές. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός πως τον περασμένο Ιανουάριο ο Ζακ Ντελόρ μίλησε ακόμη και για κίνδυνο διάλυσης της Ε.Ε.

Τέταρτον, η στρατηγική ανικανότητα της Ευρώπης αποκτά μόνιμο χαρακτήρα, τα διλήμματα ασφαλείας και οι γεωπολιτικές διαιρέσεις μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων της Ευρώπης επανέρχονται στο προσκήνιο και πολλοί Αγγλοαμερικανοί μιλούν ανοικτά για κατάργηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης και υιοθέτηση μιας χαλαρής«Ατλαντικής Ένωσης» υπό υψηλή αμερικανική εποπτεία. Η πορεία της Ευρώπης, εξάλλου, επηρεάστηκε καθοριστικά λόγω της μεγάλης στρατηγικής στροφής της Γαλλίας το 1993-5. Η Συμφωνία του Βερολίνου το 1996 και η ουσιαστική αποδοχή από το Παρίσι του ατλαντικού χαρακτήρα της ευρωπαϊκής άμυνας, σε συνδυασμό με αναβαθμισμένες πολιτικές και θεσμικές σχέσεις της χώρας αυτής με το ΝΑΤΟ (και τελεσίδικη αποδοχή της Γαλλίας ως αδιαμφισβήτητου μέλους της «νόμιμης»πυρηνικής ομάδας), είναι εξελίξεις που επιβεβαίωσαν την αδυναμία των Ευρωπαίων να περάσουν από την ενοποίηση στα καταναλωτικά θέματα, στους τομείς της υψηλής πολιτικής και κοινωνικής ολοκλήρωσης.

Πέμπτον, μόνο αιθεροβάμονες αμφισβητούν το γεγονός πως η Ευρωπαϊκή Κοινότητα έχει από καιρό απομακρυνθεί από τις αφετηριακές λογικές του κοινοτισμού και από τις ιστορικές επιδιώξεις για μη-ηγεμονική υπερεθνική ολοκλήρωση. Οι κυρίαρχες τάσεις είναι όχι προς πολιτική ένωση αλλά προς κατακερματισμό, νεο-ηγεμονικές συμπεριφορές, ιεραρχήσεις στη βάση κριτηρίων ισχύος και υποβάθμιση της συμμετοχής ή και «πρόστιμα» – τιμωρία ­ αντί αλληλεγγύης, όπως συνέβαινε στο παρελθόν ­ των λιγότερο ισχυρών μελών.

Έκτον, για τους πιο πάνω και πολλούς άλλους λόγους, η συμμετοχή της Ελλάδας στην Ε.Ε. ­ την οποία κανείς νοήμων δεν αμφισβητεί ­ αναπτύσσεται πλέον με τον ίδιο τρόπο που συμβαίνει σε κάθε άλλο διακρατικό σύστημα: σκληρός ανταγωνισμός. Όπως δείχνουν εξάλλου οι επιλογές τριών άλλων κρατών της Ε.Ε., η άμεση συμμετοχή στην ΟΝΕ δεν είναι αυτοσκοπός. Τα συμφέροντά μας δεν εξυπηρετούνται αν αυτό σημαίνει: 1) οικονομική και πολιτική καθυπόταξή μας, εάν και όταν θα ενταχθούμε στην ΟΝΕ, 2) εκδίωξη ­ αντί αλληλεγγύης ­ από τον «σκληρό πυρήνα», αν αποτύχουμε π.χ. κατά 1% στον πληθωρισμό (βλ. πρόσφατες δηλώσεις Πρόντι), 3) χαλάρωση όσον αφορά την τουρκική απειλή και αποδυνάμωση στην περιφέρειά μας.

Αναμφίβολα πολλοί θα υποστήριζαν μέτρα που θα βελτίωναν την ανταγωνιστικότητα της Ελλάδας στον διεθνή χώρο. Δεν μας τιμά, όμως, εάν χρειαζόμαστε τον μπαμπούλα της ΟΝΕ, για να κάνουμε αυτό που μας συμφέρει να κάνουμε. Μήπως θα πρέπει να ξανασκεφτούμε σκοπούς, μέσα, προτεραιότητες και ιεραρχήσεις;Είναι, τουλάχιστον, δυνατό να σταματήσει η πολιτική τρομοκρατία πως αν χάσουμε το τρένο της ΟΝΕ θα ριχτούμε, δήθεν, στον λάκκο των λεόντων;

Ο Παναγιώτης Ήφαιστος είναι καθηγητής Διεθνών Σχέσεων και Στρατηγικών Σπουδών στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.

ΤΡΙΤΗ ΑΠΟΨΗ Το «όραμα» της ΟΝΕ

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΗΦΑΙΣΤΟΣ

ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ: Τετάρτη 09 Φεβρουαρίου 2000

http://www.tanea.gr/ellada/article/?aid=4112419

Η επικείμενη ένταξη της Ελλάδας στην ΟΝΕ είναι θετική εξέλιξη, εάν εκτιμάται πως ενισχύει τη θέση, τον ρόλο και τις δυνατότητες της Ελλάδας στην Ευρώπη και διεθνώς. Η ΟΝΕ συναρτάται, κατά κύριο λόγο, με τη σχέση οφέλους -ζημίας στην οικονομία, τις συνέπειες στη διπλωματία μας και τις επιπτώσεις στην εθνική ασφάλεια και τη διεθνή θέση της Ελλάδας.

Η ιεράρχηση του θέματος αυτού στην κλίμακα των εθνικών προτεραιοτήτων εξαρτάται από τις απαντήσεις που δίνονται σ’ έναν αριθμό κρισίμων ερωτημάτων,που αφορούν τη συμμετοχή μας στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα: είναι η ένταξη στην ΟΝΕ στρατηγική ή τακτική επιλογή; Είναι μείζον εθνικό ζήτημα ή δευτερευούσης σημασίας ζήτημα; Είναι μέσον ή σκοπός; Πώς σχετίζεται με άλλα ζητήματα και ιδιαίτερα την εθνική ασφάλεια; Είναι «εθνικό όραμα»; κ.λπ.

Ορθές εκτιμήσεις απαιτούν κατανόηση του ρόλου της ΟΝΕ στη διαδικασία ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Χωρίς αυτό να σημαίνει πως δεν συμφέρει την Ελλάδα η ένταξη στην ΟΝΕ, είναι εντούτοις χρήσιμο να ληφθεί υπόψη πως η υιοθέτηση αυτής της πολιτικής σηματοδότησε τη δρομολόγηση επιλογών που αλλάζουν τη μορφή και τον χαρακτήρα της διαδικασίας ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης: υπερίσχυση των διακυβερνητικών οργάνων, κατακερματισμό σε πολλές κατηγορίες συμμετοχής, μεγάλο δημοκρατικό έλλειμμα, σχεδόν πλήρη επικράτηση της Ατλαντικής Συμμαχίας στο στρατηγικό επίπεδο, εγωιστικές στάσεις των μεγάλων ευρωπαϊκών δυνάμεων και βήματα προς διεύρυνση εις βάρος της εμβάθυνσης.

Αυτές οι εξελίξεις αλλάζουν σταδιακά τον χαρακτήρα της διαδικασίας της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, με τρόπο που προσεγγίζει τον χαρακτήρα του υπόλοιπου άναρχου διεθνούς συστήματος. Πιο συγκεκριμένα, η αρχή της αυτοβοήθειας υπερισχύει, ενώ υποβαθμίζεται η αλληλεγγύη και ο κοινοτισμός. Οι εξισορροπητικές ενέργειες, εξάλλου, είναι ολοένα και πιο συχνές και οι ανεξέλεγκτες στρατηγικές αντιπαραθέσεις δεν μπορούν πλέον να αποκλειστούν.

Ασφαλώς θα μπορούσε να υπογραμμιστεί πως έστω και αν η Ευρώπη μετασχηματίζεται προς αυτή την κατεύθυνση, η Ελλάδα, ούτως ή άλλως, έχει συμφέρον να βελτιώσει την ανταγωνιστικότητα τhς οικονομίας της. Εκτός του ότι δεν μας τιμά αν χρειαζόμαστε τον μπαμπούλα της ΟΝΕ για να κάνουμε αυτό που μας συμφέρει, αυτή η θέση, αναμφίβολα λογική, επιβάλλεται να σταθμιστεί σε αναφορά με ορισμένους άλλους παράγοντες και κριτήρια που θα μπορούσαν να προκαλέσουν όχι αλλαγή πορείας, αλλά, ενδεχομένως, επανεκτίμηση των προσδοκιών, αντιλήψεων και ιεραρχήσεων.

Πρωτίστως, η στερνή και ενίοτε αδιαφανής αλληλεξάρτηση, στο πλαίσιο μιας Ευρώπης δομημένης στη βάση κριτηρίων ισχύος, θα περιορίζει το εύρος ελιγμών και κυρίαρχων αποφάσεων σε μεγαλύτερο βαθμό απ’ ό,τι συμβαίνει στο υπόλοιπο διεθνές σύστημα. Η αλληλεξάρτηση, όταν δεν πληρούνται ορισμένες πολιτικές προϋποθέσεις, είναι ουσιαστικά εξάρτηση που βλάπτει τον λιγότερο ισχυρό. Ο τελευταίος, ενώ είναι «κλειδωμένος» σε μια αρένα οικονομικού ανταγωνισμού, δεν προστατεύεται επαρκώς είτε με τη δική του κυριαρχία (που έχει ήδη «εθελούσια» εκχωρήσει) είτε από μια άλλη υπερεθνική ρυθμιστική εξουσία, που θα έπρεπε να συνοδεύει επιλογές αυτής της εμβέλειας. Εάν δεν δημιουργηθούν γνήσιοι δημοκρατικοί υπερεθνικοί θεσμοί, εάν διαιωνιστεί επί μακρόν η αμφιλεγόμενη θεσμοπολιτική δομή των τελευταίων ετών και εάν η χώρα δεν αντέξει τον ανταγωνισμό, το «κλείδωμα» στην ΟΝΕ θα μετατραπεί σε φυλακή χωρίς δυνατότητα απόδρασης. Δηλαδή απαιτείται να εκτιμηθεί η θέση της χώρας υπό συνθήκες μεγάλου οικονομικού ανταγωνισμού και δημοκρατικού ελλείμματος.

Δεν είναι λίγοι αυτοί που υποστηρίζουν πως η διαδικασία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης βρίσκεται σε τροχιά μετασχηματισμού, που ακυρώνει το αφετηριακό όραμα της πολιτικής ένωσης. Κυρίως, πέραν πολλών άλλων πιθανών προβλημάτων και σε αντίθεση με αυτό που ισχύει στο εσωτερικό κάθε δημοκρατικού και ευνομούμενου κράτους, η ΟΝΕ, αλλά και άλλες παράλληλες εξελίξεις στην Ευρώπη, ευνοούν τον ανεξέλεγκτο οικονομικό και πολιτικό ανταγωνισμό, χωρίς να διασφαλίζεται ο εξισορροπητικός ρυθμιστικός ρόλος μιας δημοκρατικά εκλεγμένης ευρωπαϊκής εξουσίας.

Είναι προφανές πως η μετά ΟΝΕ εποχή δεν θα είναι ανθόσπαρτη. Η προσήλωση στο εθνικό συμφέρον και η απαλλαγή από αυταπάτες και ευσεβείς πόθους είναι προϋπόθεση τόσο της εκμετάλλευσης των ευκαιριών όσο και της αντιμετώπισης των προκλήσεων και των κινδύνων.

Ο Παναγιώτης Ήφαιστος είναι καθηγητής Διεθνών Σχέσεων και Στρατηγικών Σπουδών. Έδρα Jean Monnet, Ευρωπαϊκή Πολιτική Ολοκλήρωση.

ΤΡΙΤΗ ΑΠΟΨΗ Ευρώ και μεγάλες ιδέες

http://www.tanea.gr/ellada/article/?aid=4216687

Στόχος η οικονομική σταθερότητα με τη συμμετοχή στην ΟΝΕ

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΗΦΑΙΣΤΟΣ, ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ: Τρίτη 22 Ιανουαρίου 2002

Σύμφωνα με τις διακηρύξεις όλων σχεδόν των πολιτικών ηγετών της Ευρώπης, η συμμετοχή στην ΟΝΕ έχει ως κύριους σκοπούς το ισχυρό κράτος, την οικονομική -νομισματική σταθερότητα, τη βελτίωση της οικονομικής και θεσμικής ανταγωνιστικότητας των κρατών – μελών, την ενίσχυση των εθνικών εξωτερικών πολιτικών απέναντι σε αντιπάλους και την εμπέδωση της καθεστωτικής σταθερότητας. Όντως, πρόκειται για μια ορθολογική και ρεαλιστική οριοθέτηση των σκοπών της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης.

Πιο συγκεκριμένα, υπό συνθήκες διακρατικής ισοτιμίας και στο πλαίσιο μιας αμοιβαίας επωφελούς, εμποροοικονομικής συνεργασίας, τα κυρίαρχα έθνη – κράτη της Ε.Ε. δημιούργησαν κοινούς θεσμούς και άλλες ρυθμίσεις που εξυπηρετούν τα εθνικά τους συμφέροντα. Ποιος θα μπορούσε να αμφισβητήσει σοβαρά το γεγονός πως η εμπορική, νομισματική και θεσμική συνεργασία των τελευταίων δεκαετιών συμβάλλει στη διακρατική σταθερότητα της ευρωπαϊκής ηπείρου ή πως ενισχύει τα έθνη – κράτη που συμμετέχουν! Όμως, είναι άλλο πράγμα η διακρατική σταθερότητα απόρροια των κοινών επιτευγμάτων στους ωφελιμιστικούς τομείς και άλλο πράγμα η κοινωνικοπολιτική ένωση των λαών, η εξομοίωση των ηθικοκανονιστικών τους δομών και η ανατροπή των κεκτημένων του εθνικού – κρατικού γίγνεσθαι. Όποιος πολιτικός ηγέτης ή στοχαστής δεν κατανοεί αυτή τη διαφορά, κινείται σε ολισθηρό έδαφος: Τα ωφελιμιστικά συμφέροντα, όταν δεν συνοδεύονται από ισχυρές ηθικοκανονιστικές παραδοχές συναρτημένων με εδραία κοσμοθεωρητικά θεμέλια και όταν δεν συνοδεύονται από ισχυρούς κοινωνικούς ελέγχους και εξισορροπήσεις, εύκολα μπορούν να γίνουν «θρύψαλα».

Έτσι, καλά θα κάνουμε να γνωρίζουμε πως το ευρώ δεν συνιστά ηθικοκανονιστική κοσμογονία, αλλά μόνο χρηστική αναγκαιότητα και ωφελιμιστικό επιστέγασμα μιας μακρόχρονης εμπορικοοικονομικής συνεργασίας που οικοδομήθηκε προσεκτικά και που επιβιώνει λόγω ισορροπίας μεταξύ υπερεθνικών ρυθμίσεων και εθνικών συμφερόντων. Υπό αυτό το πρίσμα, πέραν της ωφελιμιστικής – λειτουργικής σημασίας του, το ευρώ δεν προκρίνει την Πολιτική Ένωση ή ακόμη μια Οικονομική Ένωση που θα συνοδεύεται από πανευρωπαϊκή αλληλεγγύη, πανευρωπαϊκή λαϊκή κυριαρχία και πανευρωπαϊκούς κοινωνικούς ελέγχους και εξισορροπήσεις. Κοντολογίς, το ευρώ δεν μετατρέπει αυτόματα τα «εθνικά πολιτικά ζώα» σε «ευρωπαϊκά πολιτικά ζώα»: Τα έθνη – κράτη, η κυριαρχία τους, τα σύμβολά τους,οι εθνικές ταυτότητες και οι εθνικές ηθικοκανονιστικές δομές συνεχίζουν να είναι όσο ποτέ άλλοτε τα βασικά χαρακτηριστικά του ευρωπαϊκού πολιτικού συστήματος. Σε όσους λόγω ευρώ βιάστηκαν να προκρίνουν κοσμογονικούς ιδεολογικούς μετασχηματισμούς, αντιτάσσεται η ρήση: «Μακαρίζουμε την αθωότητά σας, αλλά δεν ζηλεύουμε την άγνοια και την επιπολαιότητά σας».

Το ευρώ δεν είναι μαγικό ραβδί επαναστατικών μετασχηματισμών των ταυτοτήτων,των συνειδήσεων και των εν γένει κοσμοθεωρητικών κεκτημένων των κοινωνιών των μελών της Ε.Ε. Τέτοιοι εξομοιωτικοί συλλογισμοί είναι απόρροια παρωχημένων φιλελεύθερων οικονομιστικών δοξασιών, που δεν είναι τίποτα άλλο παρά χυδαίος μαρξισμός με αντεστραμμένα πρόσημα. Θα μπορούσε να προστεθεί ότι, σε σύγκριση με την επαναστατική κοσμοθεωρητική δύναμη της «κομμουνιστικής ιδέας», η οποία συνάρπασε δισεκατομμύρια ανθρώπους, ενοποίησε οικονομικά και πολιτειακά δεκάδες έθνη, οικοδόμησε την πανίσχυρη σοβιετική αυτοκρατορία και εξώθησε εκατομμύρια ανθρώπους να επιδείξουν αυτοθυσία στο όνομα της παγκόσμιας αταξικής κοινωνίας, η ωφελιμιστικού χαρακτήρα «ευρωπαϊκή ιδέα» περί «ελευθέρας κυκλοφορίας προσώπων, αγαθών, κεφαλαίου και υπηρεσιών» αποτελεί «ιδεολογική παιδική χαρά».

Συνήθως, «θρύψαλα» έχουμε όταν σε μικρά μυαλά μπουν μεγάλες ιδέες για επαναστατική ανατροπή των κοινωνικών και πολιτισμικών κεκτημένων των λαών. Η διασφάλιση των επιτευγμάτων της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης εξαρτάται, μεταξύ άλλων, από τρεις παράγοντες: Πρώτο, δεν θα λάβουν χώρα απρόβλεπτες στρατηγικές ανατροπές. Δεύτερο, οι εθνικές στρατηγικές των μεγάλων ευρωπαϊκών δυνάμεων δεν θα δημιουργήσουν απρόοπτα. Τρίτο, η ευρωπαϊκή ολοκλήρωση θα συνεχίσει να εξυπηρετεί τα εθνικά συμφέροντα, θα αναπτύσσεται υπό συνθήκες ισοτιμίας μεταξύ των κρατών – μελών και θα στηρίζει τους εθνικούς πολιτισμούς.

Ο Παναγιώτης Ήφαιστος είναι καθηγητής Διεθνών Σχέσεων και Έδρας Jean Monnet για την Ευρωπαϊκή Πολιτική Ολοκλήρωση στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.

Π. Ήφαιστος – P. Ifestos
www.ifestosedu.gr / www.ifestos.edu.gr – info@ifestosedu.gr

Στρατηγική Θεωρία–Κρατική Θεωρία https://www.facebook.com/groups/StrategyStateTheory/
Διεθνής πολιτική 21^ος  αιώνας https://www.facebook.com/groups/InternationalPolitics21century/
Ελλάδα-Τουρκία-Κύπρος: Ανισόρροπο τρίγωνο https://www.facebook.com/groups/GreeceTurkeyCyprusImbalance/
Διαχρονική Ελληνικότητα https://www.facebook.com/groups/Ellinikotita/
Άνθρωπος, Κράτος, Κόσμος–Πολιτικός Στοχασμός https://www.facebook.com/groups/Ifestos.political.thought/
Κονδυλης Παναγιώτης– https://www.facebook.com/groups/Kondylis.Panagiotis/
Θολό βασίλειο της ΕΕ htt
ps://www.facebook.com/groups/TholoVasileioEU/
Θουκυδίδης–Πολιτικός Στοχασμός https://www.facebook.com/groups/thucydides.politikos.stoxasmos/
Μέγας Αλέξανδρος–Ιδιοφυής Στρατηγός και Στρατηλάτης https://www.facebook.com/groups/M.Alexandros/
Εκλεκτά βιβλία που αξίζουν να διαβαστούν https://www.facebook.com/groups/eklektavivlia/
Ειρηνική πολιτική επανάσταση https://www.facebook.com/groups/PolitPeacefulRevolution/
Προσωπική σελίδα https://www.facebook.com/p.ifestos
Πολιτισμός, Περιβάλλον, Φύση, Ψάρεμα https://www.facebook.com/Ifestos.DimotisBBB
«Κοσμοθεωρία των Εθνών» https://www.facebook.com/kosmothewria.ifestos
Προσωπικό προφίλ https://www.facebook.com/panayiotis.ifestos

Κατηγορίες:ΕΕ, Ελλάδα, Παναγιώτης Ήφαιστος, Στρατηγική

Ετικέτες: EE, στρατηγική, Ελλάδα, ΟΝΕ