Πολύ συναφής προγενέστερη παρέμβαση προσαρμοσμένη από κεφάλαιο βιβλίου: Π. Ήφαιστος, Οι διεθνείς σχέσεις ως αντικείμενο επιστημονικής μελέτης στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, διαδρομή, αντικείμενο, περιεχόμενο και γνωσιολογικό υπόβαθρο (Εκδόσεις Ποιότητα)
το κεφάλαιο 9 Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΕΝΟΠΛΩΝ ΔΥΝΑΜΕΩΝ ΣΤΟΝ ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΚΟΣΜΟ ΚΑΙ ΟΙ ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΣΠΟΥΔΕΣ
Το παρόν υποκινήθηκε διαβάζοντας σχόλια και ακούγοντας ή συμμετέχοντας σε συζητήσεις μεταξύ μελών των Ενόπλων Δυνάμεων ένα τέταρτο του αιώνα μετά την κρίση των Ιμίων του 1995-96. Κρίση που αποτέλεσε αφενός αφετηρία διεύρυνσης του Τουρκικού αναθεωρητισμού και αφετέρου ενός νέου κατευναστικού κατήφορου της Ελλάδας. Κάθε χρόνο, βέβαια, ακούμε τα ίδια. Εξ αντικειμένου και καταγεγραμμένα, ενίοτε, κυριαρχούν τα εξής, μεταξύ άλλων:
- Υποκειμενικές γνώμες χωρίς καν δικαιολόγηση σε κάποια εύλογη γνώμη ή κάποια τέλος πάντων αναφορά σε βάσιμο επιχείρημα. Ότι μας κατέβη στο κεφάλι ή ότι αναβλύζει από ψυχικό μίσος κατά ατόμων ή των αντίπαλων
κομμάτων ή ιδεολόγων της συμφοράς μας το ξερνάμε ακατάσχετα μολύνοντας τις δημόσιες συζητήσεις και ακυρώνοντας κάθε αξίωση ορθολογιστικής συζήτησης στην βάση λογικών επιχειρημάτων και τεκμηριωμένων θέσεων. - Προσπάθεια να εκτοξευτούν κατηγορίες εισαγγελικού χαρακτήρα του ενός κατά του άλλου και ακόμη χειρότερα και αξίωση κάποιων να γίνονται ταυτόχρονα εισαγγελείς και δικαστές ανθρώπων, ιστορικών στιγμών και γεγονότων.
- Πως είναι δυνατό για παράδειγμα να επιχειρείται να εκτοξευτεί κατηγορία συνάμα και καταδίκη σε μια δημόσια συζήτηση σε αναφορά με τρόπους που ο καθείς εκτελούσε τα καθήκοντά του πριν 20 ή 30 χρόνια και στην συνέχεια να συνδέονται αυτοί οι ισχυρισμοί με μεγάλες ιστορικές στιγμές όπως η κρίση στο Αιγαίο την δεκαετία του 1980 ή τα Ίμια το 1996. Άλματα επί αλμάτων. Τελικά δηλαδή σε μια συζήτηση μπορεί ο κανείς να λέει ότι θέλει, να καταγγέλλει, να δικάζει και να καταδικάζει κατά βούληση σύμφωνα με τα δικά του κριτήρια. Ποιος ελέγχει, μαρτυρά, καταγγέλλει και καταδικάζει το κατά πόσο το 1967 ή το 1975 ή το 1995 π Α, Β, Λ η Ω περπατούσε κλίνοντας αριστερά ή δεξιά ή κεντρώα ή ότι ήταν αυταρχικός στα καθήκοντά του. Γιατί ως προς το τελευταίο υπάρχει και μια υποψία: Μήπως στους κρατικούς θεσμούς η αξίωση εδώ και εκεί κάποιων ιεραρχικά υψηλότερων για πειθαρχία, υπευθυνότητα και σοβαρότητα θίγει μερικούς και το κρατάμε επί δεκαετίες περιμένοντας την κατάλληλη στιγμή να εκτονωθούμε. Αξιοθρήνητες και θλιβερές τέτοιες κουβέντες. Ας πούμε με νόημα ότι σε αυτή την χώρα που ανήκουμε αντί αυτεξούσιου στην βάση υπεύθυνων στάσεων παρατηρείται ασυδοσία, εκμετάλλευσης κάθε ευκαιρίας για σκασιαρχείο και ανέλιξη στην βάση πελατειακών σχέσεων και όχι αξιοκρατίας.
Προσπάθεια να εκτονωθεί πάθος και μίσος αγνώστων αιτίων με αλματώδεις, γενικόλογες και θολές αναφορές σε μικρογεγονότα και ισχυρισμούς περί πρωτογενούς γνώσης που κανείς δεν ελέγχει για να δολοφονηθούν χαρακτήρες. Αυτό και αν είναι το χαμηλότερο σκαλοπάτι. Ας σας πω ότι είμαι ο κ Αυθαίρετος Κατήγορος πρωταθλητής της ιδιωτείας και είμαι μάρτυρας ότι ο κ Αθώος Ελευθέριος όταν υπηρετούσε την θητεία του ή όταν ήταν κρατικός λειτουργός ή Επιτελής έκανε το Α ή Β ή το έκανε έτσι ή αλλιώς, θα με πιστέψετε!; Μα αν αυτό γίνεται τότε ανατρέπεται κάθε τάξη, λογική και ορθολογισμός.
- Ιδιαίτερα μάλιστα όταν τέτοιες αξιοθρήνητες θέσεις αναιρούν το πασίδηλο και πασίγνωστο, μαρτυρημένο και καταγεγραμμένο. Για παράδειγμα ότι το πρώτο ήμισυ της δεκαετίας του 1990 μετά από δύο δεκαετίες πελατειακής φαυλοκρατίας η πολιτική ηγεσία ούτε ήθελε ούτε ήξερε τι είναι εθνικό συμφέρον και πως μια εθνική στρατηγική το προασπίζεται. Εγώ γνωρίζω εν τούτοις πως για τα επιτελικά σχέδια και την γνώση τους από τις πολιτικές ηγεσίας ευθύνη φέρει το Γενικό Επιτελείο. Τι έγινε μετά το 1974 και την δεκαετία του 1980; Τι γινόταν αρχές της δεκαετίας του 1990 και προς τα μέσα της δεκαετίας, ποιοι αντέδρασαν, πως και πως αυτό τεκμηριώνεται. Πως στεκόταν τα επιτελεία, η πολιτική ηγεσία και άλλοι παράγοντες του κοινωνικοπολιτικού συστήματος συμπεριλαμβανομένων των μέσων επικοινωνίας.
- Ασφαλώς ουδείς αναμάρτητος πλην δεν δικάζονται έτσι οι άνθρωποι. Πολύ περισσότερο όταν κανείς ενώ υπηρετούσε ως φαντάρος ή αξιωματικός ή επιτελής όφειλε εντός
υπηρεσιακών πλαισίων να ανασηκώσει το ανάστημά του αντί να σκύβει κατά κάθε αυθαιρεσίας και κατάχρησης εξουσίας. Αυτό απαιτεί η ημέτερη παράδοση της Ελληνικότητας: Το αυτεξούσιο των πολιτών και των υπηρεσιακών παραγόντων. Πάντα βέβαια ιεραρχικά ενταγμένα και τηρώντας το πνεύμα και το γράμμα των νόμων. Αυτό εννοούμε με αυτεξούσιο και όχι την ιδιωτεία μέσα στην οποία όταν η πολιτεία πάσχει πολλοί κολυμπούν. Το αυτεξούσιο είναι θεμελιώδης παραδοχή στην βάση της οποίας ο πολίτης δεν στρέφεται εναντίον της πολιτείας παρά μόνο έχοντας συνείδηση του ρόλου του στην κοινωνία και στους θεσμούς προασπίζεται την πολιτεία σύμφωνα με τους νόμους, το Σύνταγμα και τις κείμενες διατάξεις και διαδικασίες. - Θα μπορούσαμε να αναφερθούμε στην επάρατη χουντική επταετία, το πόσοι έσκυψαν, το πόσοι συνοδοιπόρησαν, το πόσοι έδρασαν εγκληματικά κτλ, σπιλώνοντας τις ΕΔ που στην συντριπτική τους πλειονότητα αποτελούνταν και αποτελούνται από άριστους λειτουργούς της άμυνας της χώρας και φορείς δημοκρατικών πεποιθήσεων. Διόλου τυχαία η επάρατη χούντα έδιωξε και φυλάκισε αναρίθμητους αξιωματικούς μεταξύ των οποίων και ο ΑΓΕΕΘΑ στην κρίση των Ιμίων.
- Ενοχικά σύνδρομα ευτυχώς ελάχιστων αξιωματικών των ΕΔ. Μια τέτοια στάση είναι άχαρη και λανθασμένη. Καμιά σχέση δεν έχουν τα στελέχη των ΕΔ μετά το 1974 γιατί μετά την πτώση της χούντας πολλοί αποστρατεύτηκαν ενώ προάχθηκαν νεότεροι και φοίτησαν και αποφοίτησαν από τις σχολές οι περισσότεροι που σήμερα υπηρετούν. Οι σημερινοί αξιωματικοί των ΕΔ είναι οι πρώτοι που πρέπει να μέμφονται την χούντα για την πρακτορική επέμβασή τους στην πολιτική και με αξιοπρέπεια εάν όχι και οργή θα πρέπει να αποπέμπουν όποιον «….» τολμήσει να εκστομίσει ύβρη ταύτισης με την Χούντα. Οι Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις προασπίζονται την συλλογική Ελευθερία των Ελλήνων, πειθαρχούν στις πολιτικές εντολές (δεν υπάρχει άλλος τρόπος) και όριο είναι ο ουρανός για σχεδιασμό και χάραξη Εθνικής Στρατηγικής αποτροπής των απειλών την οποία καμιά πολιτική ηγεσία άμα τίθεται σωστά δεν μπορεί να ακυρώσει. Η ασφάλεια της χώρας είναι συνταγματικά κατοχυρωμένο ως αποτελεί υποχρέωση όλων. Μιας κρίσης βέβαια προηγούνται πολλά στις σχέσεις πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας και γι’ αυτό πρέπει να μιλάμε. Οι μαρτυρίες για την περίοδο 1994-1996, για παράδειγμα, είναι ανεκτίμητες και μας βοηθούν να κατανοήσουμε τα προβλήματα όλων των επιπέδων.
Η διάγνωση των αιτίων είναι πάντα αναγκαία για την κατανόηση της θεραπείας. Στα κοινωνικοπολιτικά ζητήματα η θεραπεία και ανάρρωση απαιτεί στερέωση επιχειρημάτων πάνω σε λογική και ορθολογιστική βάση συναρτημένων με τα εθνικά συμφέροντα και το δημόσιο συμφέρον. Συναφής ο πίνακας των εθνικών συμφερόντων που αναρτώ και ο οποίος εκτός του ότι είναι διεθνώς αποδεκτός ως θεμελιώδης τυπολογία παντού θεωρείται δεσμευτικός για όλους. Επειδή δε η πρώτη στήλη των έσχατων εθνικών συμφερόντων επιβίωσης που συνδέονται με την εθνική άμυνα είναι υπεράνω όλων, ουδείς έχει το ηθικό έρεισμα να γενικεύει στην βάση ασύστολων ισχυρισμών επί ζητημάτων εθνικής ασφάλειας.
Όταν όπως στην κρίση των Ιμίων ανακύπτουν ζητήματα και αμφιλεγόμενες θέσεις η συζήτηση είναι ή πρέπει να είναι μονόδρομος:
- Οι ίδιες οι ΕΔ συντάσσουν εξονυχιστική και απόρρητη έρευνα στην βάση της οποίας τεκμηριώνεται κάθε πτυχή, εντοπίζονται τα λάθη και διακρίνεται η θέση και τα καθήκοντα των λειτουργών εθνικής άμυνας από το πολιτικό προσωπικό που βρίσκεται επικεφαλής σε κάθε συγκυρίας.
- Ενώ μια τέτοια έρευνα είναι μονόδρομος για τις ΕΔ το κύριο ζητούμενο είναι η βελτίωση των θεσμών και της μεταξύ τους σχέσης στην βάση μιας αδιατάραχτης θεμελιώδους αρχής ότι δηλαδή «ο πόλεμος είναι η συνέχεια της πολιτικής με άλλα μέσα» και ότι ενώ όριο είναι ο ουρανός για επιτελικά σχέδια και εναλλακτικές προτάσεις ενεργειών ουδέποτε πρέπει να αμφισβητείται ότι οι αποφάσεις για τον πόλεμο είναι υπόθεση της πολιτικής ηγεσίας. Όλα κτίζονται και περιστρέφονται γύρω από αυτή την κεντρική παραδοχή όλων των πολιτισμένων κρατών.
- Όσον αφορά τον δημόσιο διάλογο δεν μπορούμε να επεκταθούμε εδώ. Λέμε μόνο ότι η εκτόξευση γνωμών, ιδιοτελών θέσεων και η διατύπωση εκτιμήσεων για μεγάλα γεγονότα απόρροια προσωπικών παθών και μίσους συμβολίζει την απόλυτη παρακμή. Οι συζητήσεις για ζητήματα άμυνας και ασφάλειας που εξ αντικειμένου αφορούν όλη την κοινωνία και την επιβίωσή της απαιτεί σοβαρότητα, ορθολογισμό και ανιδιοτέλεια. Διατύπωση θέσεων και απόψεων για την εθνική στρατηγική, επίσης, οι οποίες στερούνται κάθε επηρεασμού που οφείλεται σε προσωπικά παράπονα ή ιδεολογικά σύνδρομα. Αυτό είναι κάτι περισσότερο από υποχρεωτικό όταν αφορά αποστρατευμένα ή εν ενεργεία μέλη των Ενόπλων Δυνάμεων η θέση και ο ρόλος των οποίων είναι προνομιακός αλλά και η ευθύνη τους μεγάλη ούτως ώστε να διατυπώνουν τεκμηριωμένες θέσεις και όχι γνώμες και θεμελιωμένες εκτιμήσεις και όχι ανεκδοτολογίες που σε κάθε περίπτωση δεν ελέγχονται.
- Εμφύλια σύνδρομα με ρίζες στον εμφύλιο πόλεμο που χώρισε και μάτωσε τους Έλληνες αναίτια και άσκοπα. Για το ιδεολογικό σύνδρομο ανεξαρτήτως ιδεολογικού «δόγματος» στο οποίο «υπακούει» κάποιος έχουμε γράψει επαρκώς και δεν θα επανέλθουμε εδώ. Μπορούν να αναζητηθούν στο διαδίκτυο. Λέμε μόνο ότι το πραγματικό ζήτημα είναι Ελληνικότητα versus ιδεολογικά δόγματα και όσοι συνειδητά η θλιβερά ανεπίγνωστα προσκολλώνται σε αυτά είναι το αίτιο πολλών διαιρέσεων. Έχουν βέβαια κόμματα στα οποία είναι ιδεολογικοπαραταξιακά συνδεδεμένοι. Τι άλλο αναμένουν να δουν, όμως, για να αντιληφθούν ότι τα μοντερνιστικά δόγματα σε όλα τα κράτη είναι συμμορίες ολιγαρχών. Αντί ιδεολογικών συνδρόμων καιρός είναι να είχαν καταλάβει πολλοί ότι το ζητούμενο είναι να καταστούν οι πολίτες εντολείς μιας ανακλητής εξουσίας και η κοινωνία κάτοχος του κράτους.
- Εμφύλιος, κόμματα, ιδεολογικά σύνδρομα και κεκαλυμμένες ή γυμνές δικτατορίες χώρισαν τους Έλληνες αλλά και τα στελέχη των ΕΔ σε δεξιούς και αριστερούς, κεντρώους κτλ, με αποτέλεσμα οι διωγμοί, οι αντιστάσεις, οι εξορίες, τα κινήματα, οι τρομοκρατίες (εξωπολιτικών τρομοκρατών αλλά κάποιες περιόδους και της κρατούσης εξουσίας), κτλ, βάθαιναν ακόμη περισσότερο τις διαιρέσεις.
- Κομματικές, ιδεολογικές και άλλες διαιρέσεις προκάλεσαν διαφοροποίηση των Ελλήνων σε βαθμό και ένταση που λησμονήθηκαν οι εθνικές κοσμοθεωρίες. Χωρίς ακλόνητη
προσκόλληση της συντριπτικής πλειονότητας των πολιτών στα θέσφατα της Εθνικής Κοσμοθεωρίας –καθ’ ημάς Δημοκρατία με στόχο την Πολιτική Ελευθερία και Εθνική Ανεξαρτησία– μια χώρα στερείται στρατηγικών προσανατολισμών μέσα στους οποίους σμιλεύονται και σταθεροποιούνται οι έσχατες λογικές επιβίωσης και μέσα στους οποίους διασφαλίζεται η κοινωνική συνοχή. Σε αυτά προσθέστε και την οργανωμένη επέλαση του εθνομηδενισμού τις τρεις τελευταίες δεκαετίες, γεγονός καταμαρτυρούμενο και καταγεγραμμένο, με αποτέλεσμα να ενταθούν οι φυγόκεντρες τάσεις και να ροκανιστεί ακόμη και το θέσφατο της εθνικής ανεξαρτησίας. Μέσα σε τέτοιες συνθήκες σίγουρα άνθρωποι με υπόσταση αν και ενδεχομένως αναπόφευκτα περιπλεγμένοι μέσα σε αυτή την δίνη δεν μπόρεσαν να κυριαρχήσουν πείθοντας για την ανάγκη μιας εθνικής στρατηγικής με κύριους στόχους την εθνική επιβίωση και την απόκρουση των απειλών.
- Προσωπικά γνώρισα πολλούς και αξιόλογους επιτελείς. Ενίοτε δεν τους δινόταν άπλετος χώρος ανάπτυξης μιας εθνικής στρατηγικής. Απέραντες οι δυνατότητες αξιοποίησης της στρατιωτικής στρατηγικής, μου είπε στρατηγός ο οποίος ενεπλάκη με τον Ενιαίο Αμυντικό Χώρο την δεκαετία του 1990 πριν και αυτή η υπόθεση κινηθεί κατηφορικά. Απλά χωρίς εντολή δεν αξιοποιούμε τα ταλέντα μας, πρόσθεσε.
- Το παράδοξο και αλλόκοτο όμως είναι το εξής αίτιο: Ενώ η καταστροφή της Κύπρου έφερε την πτώση της δικτατορίας το 1974 οι πολίτες αντί να πάρουν την εξουσία στα χέρια τους σύμφωνα με θεμελιώδεις επιταγές (114!) έπεσαν και πάλι στην φωλιά των κομμάτων που με τα ίδια ή παρόμοια άτομα διαδέχθηκαν την φαύλη εμφύλια εποχή της πριν τοι 1974 εποχής. Συντομεύουμε λέγοντας ότι εκεί είναι μέχρι και σήμερα παρά το γεγονός ότι τους πτώχευσαν, τους υποδούλωσαν και τους ξεπουλούν. Είναι θλιβερό και αξιοθρήνητο, επιπλέον, όταν γίνεται ολοφάνερο ότι πολλοί διαπληκτισμοί μεταξύ αποστράτων επιτελών των ΕΔ έχουν ως αίτιο κομματικά και ιδεολογικά σύνδρομα.
- Πρόγονοι υπήρξαν θύματα του εμφυλίου πολέμου εξ ου και η «υποχρέωση» κανείς να είναι «δεξιός» ή «αριστερός» ή και ευέλικτος σχοινοβάτης «κεντρώος».
- Πρόγονοι ή παππούδες ήταν «δραστήριοι» αξιωματικοί της χούντας.
- Κομματικές ταυτίσεις και συμφέροντα στην προσωπική διαδρομή του καθενός.
- Δειλίες, φόβοι, πνευματικές ανεπάρκειες, σύνδρομα λόγω ελλείμματος γνώσης που φέρνουν επιθετικότητα.
- Ατομικές εμπειρίες, έχθρες που οφείλονται σε οικονομικά συμφέροντα, θεσμικές θέσεις, συγκρούσεις γύρω από καρέκλες καρεκλοκένταυρων και παράπονα για προαγωγές, προσλήψεις και πελατειακές ατυχίες.
- Και τα λοιπά πεζά, φτηνά και παρακμιακά όποτε και όταν παρατηρούνται.
Μια κοινωνία δεν έχει την πολυτέλεια να μην γνωρίζει τα βασικά κριτήρια και τις βασικές νομοτέλειες της σύγχρονης διεθνούς πολιτικής. Την διαδρομή και διαμόρφωση του σύγχρονου κρατοκεντρικού διεθνούς συστήματος, τους βαθύτερους διαμορφωτικούς παράγοντες, την φύση και τα χαρακτηριστικά της διαπάλης των ηγεμονικών δυνάμεων και τα εν γένει εγγενή αίτια πολέμου.
Κύρια και κεντρική είναι η γνώση των διαφορών ενδοκρατικής και διακρατικής τάξης καθότι αυτό προσδιορίζει κάτι πολύ σημαντικό: Το κατά πόσο μια διπλωματία νεφελοβατεί και νομικίζει ή κατά πόσο βρίσκεται σε συμβατότητα με τις πολιτικές όψεις του εκάστοτε διεθνούς δικαίου και των διεθνών θεσμών (όπως ενδοκρατικά το δίκαιο και οι θεσμοί είναι εξαρτημένες μεταβλητές της πολιτικής στο διεθνές σύστημα είναι εξαρτημένες μεταβλητές της μη θεσπισμένης ισχύος που έχει ως αποτέλεσμα η πολιτική ηθική στην διεθνή πολιτική είναι μηδέν: ΗΘΙΚΗ και ΔΙΕΘΝΕΣ ΣΥΣΤΗΜΑ. Η μη θεσπισμένη ισχύς στην διεθνή πολιτική. Πολιτική θεολογία versus πολιτική θεωρία και η σημασία της αξιολογικά ελεύθερης περιγραφής και ερμηνείας των διεθνών φαινομένων http://wp.me/p3OqMa-13c – http://wp.me/p3OlPy-1bH).
Όπως εισερχόμαστε στο 2016, ένα δηλαδή τέταρτο του αιώνα μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, δεν άλλαξε κάτι σε σχέση με αυτά που λέγαμε αρχές της δεκαετίες του 1990. Και στην συνέχεια αδιάλειπτα επί δύο δεκαετίες. Αυτό δεν είναι μόνο μια ικανοποίηση για όποιον ερευνά και γράφει στα ολισθηρά πεδία της διεθνούς πολιτικής αλλά και ενδεικτικό όσον αφορά τους προσανατολισμούς των μη ιδεολογικών αναλύσεων με επιστημονικές αξιώσεις. Ο διεθνολόγος, γράφουμε συχνά, είναι πολύ πιο επικίνδυνος εάν είναι τσαρλατάνος σε σύγκριση με ένα τσαρλατάνο της ιατρικής επιστήμης. Οι βλάβες και οι θάνατοι είναι πολύ μεγαλύτερης έκτασης, ενίοτε μάλιστα και αβάστακτων συνεπειών.
Όταν αναλύεις την διεθνή πολιτική πρωταρχική γνώση είναι οι σταθερές και τα αξιώματα του κρατοκεντρικού διεθνούς συστήματος (βλ. πίνακα Kenneth Waltz που συμπεριλαμβάνει και απόσπασμα του Θουκυδίδη). Τις σταθερές και τα αξιώματα ένα κράτος δεν μπορεί να παραβλέψει, παρακάμψει ή εξορκίσει εσχατολογικά και ουτοπικά. Τα προσδιορίζει η εθνοκρατοκεντρική οντολογία και τα αποτυπώματά της κάθε είδους συμπεριλαμβανομένων των διεθνών θεσμών που επικυρώνουν την κρατική κυριαρχία/διεθνή αναρχία ως καθεστώς των διεθνών σχέσεων (βλ. μεταξύ άλλων την ανάλυση στο «Ηθική και διεθνές σύστημα» στο οποίο αναφερθήκαμε πιο πάνω).
Εδώ, και επειδή σχετίζονται με άμεσα συντρέχοντα ζητήματα του νεοελληνικού και κυπριακού κράτους, παραθέτω αυτούσιο απόσπασμα εισήγησής μου σε συνέδριο που αφορά αξονικά ζητήματα μιας οποιασδήποτε εθνικής στρατηγικής ενός οποιουδήποτε κράτους μιας οποιασδήποτε εποχής. Παραθέτω το 
συγκεκριμένο απόσπασμα όχι μόνο γιατί αναφέρει βασικά τυπολογικά στοιχεία μιας εθνικής στρατηγικής αλλά επίσης επειδή θίγει και ζητήματα πολιτικής θεωρίας της διεθνούς πολιτικής («φιλοσοφικού» χαρακτήρα με την έννοια ότι αφορούν έσχατες λογικές και παραδοχές χωρίς τις οποίες κράτος και κοινωνία δεν υπάρχουν). Πάγια δηλαδή ζητήματα που ισχύουν για κάθε κυρίαρχη κοινωνία που θέλει να είναι συλλογικά ελεύθερη, δηλαδή εθνικά ανεξάρτητη, ασφαλή και ευημερούσα.
Απόσπασμα εισήγησης σε συνέδριο
Η έννοια στρατηγική είναι δυναμική και σύνθετη. Είναι ένας αγώνας και ένα άθλημα που κινείται μέσα στην δίνη της διεθνούς πολιτικής.
Κατά βάση, στρατηγική είναι η συνάρτηση μέσων και σκοπών για την εκπλήρωση των εθνικών συμφερόντων.
Στέκομαι λοιπόν εξ αρχής τονίζοντας πως μια εθνική στρατηγική συμπεριλαμβάνει οτιδήποτε σχετίζεται με την εθνοκρατική ζωή.
Μεταξύ άλλων, τους εθνικούς σκοπούς, τις διεθνείς σχέσεις του κράτους, τις απειλές, την αποτροπή των απειλών, τις συμμαχίες, τις διεθνείς θεσμικές συμμετοχές, τις διεθνείς συμφωνίες και την κοινωνική, στρατιωτική, διπλωματική και οικονομική οργάνωση.
Η πνευματική υπόσταση, βέβαια, είναι τα θεμέλια της εθνοκρατικής ζωής.
Μια σύνθετη και καλά σχεδιασμένη υψηλή στρατηγική προϋποθέτει συμπερίληψη όλων των κριτηρίων και παραγόντων σε όλα τα πεδία ενδιαφέροντος, την χάραξη στρατηγικής για κάθε ένα πεδίο, την συνάρτησή διαφορετικών πεδίων ενδιαφέροντος όταν σχετίζονται μεταξύ τους, την συμπερίληψη εκτιμήσεων και σχεδιασμών για απρόβλεπτες καταστάσεις, την ιεράρχηση των σημασιών σε όλο το φάσμα και τον σχεδιασμό και εφαρμογή ιεραρχημένων επηρεασμού επηρεασμού όλων των πεδίων ενδιαφέροντος.
Ρητορικά μιλώντας, αυτά είναι σχετικά εύκολα και σχετικά ανέξοδα πράγματα.
Άνθρωποι, πνεύμα, ιδέες και βέλτιστη αξιοποίηση των μέσων.
Κάθε κράτος αφού υπάρχει, διαθέτει πλήθος κρατικών λειτουργών των οποίων η μέγιστη και βέλτιστη απόδοση όριο έχει τον ουρανό και αποστολή τους είναι η βέλτιστη και μέγιστη αξιοποίηση των μέσων που διαθέτει ένα έθνος.
Αυτό βέβαια δεν ισχύει σε χώρες όπου το κράτος θεωρείται θέρετρο παρασίτων και λεηλατικό εργαλείο της μιας ή άλλης εφήμερης κλεπτοκρατικής εξουσίας.
Σε όλα τα κράτη όλων των εποχών, πάντως, τα πιο δύσκολα ζητήματα εθνικής στρατηγικής τίθενται στο επίπεδο της κοινωνικοπολιτικής οργάνωσης που διασφαλίζει νομιμοποιητική κοινωνική βάση η οποία στηρίζει αδιάλειπτα και αταλάντευτα τις έσχατες εθνικές λογικές και τα έσχατα εθνικά συμφέροντα.
Διαχρονικά τα έθνη βιώνουν τόσο κατηφορικές όσο και ανοδικές φάσεις της εθνικής τους ζωής.
Ταξίδι προς την Ιθάκη είναι όλα τα ατομικά ή συλλογικά ενεργήματα του ανθρώπου, γεμάτη εμπόδια, τρικυμίες, κύκλωπες, Ποσειδώνες και πολλές εσχατολογικές Σειρήνες.
Ο σωστός προσανατολισμός προς την Ιθάκη είναι κύριο ζήτημα.
Η καταστατική κοσμοθεωρητική αφετηρία που εάν κατακτηθεί –σχεδόν αν όχι πάντοτε μετά από ένα αγώνα ελευθερίας–, εφεξής προσφέρει πλέον τις προϋποθέσεις μιας σταθερής ανοδικής φοράς κίνησης, είναι η στιγμή κατάκτησης της εθνικής ανεξαρτησίας.
Γιατί η εθνική ανεξαρτησία είναι η ελευθερία της κοινωνίας ή όπως λεγόταν στην κλασική εποχή το «ιδεώδες της ανεξαρτησίας».
Προϋπόθεση για να κινείται ανοδικά ένα οποιοδήποτε έθνος, να συγκροτείται δημοκρατικά και να ασκεί αυτοδιάθεση σύμφωνα με την ετερότητά του είναι να ενισχύονται αδιαλείπτως τα θεμελιακά και καταστατικά κοσμοθεωρητικά θέσφατα της εθνικής ανεξαρτησίας.
Η σταθερότητα των πολιτειακών εποικοδομημάτων, ακριβώς, εξαρτάται από το κατά πόσο η καθημερινή σμίλευση ηθικών κριτηρίων που διέπουν τα κανονιστικά κριτήρια της διακυβέρνησης είναι συμβατά με τα υποκείμενα κοσμοθεωρητικά θεμέλια.
Κοντολογίς, έθνος σημαίνει κοσμοθεωρητικές ουσίες και νοήματα που υποστασιοποιούνται με σύνθετο και πολυσήμαντο τρόπο στα πλαίσια της εθνοκρατικά ανεξάρτητης πολιτειακής ζωής.
Μόνο εθνοκράτη ανθρωπολογικά ζωντανά, δυναμικά και στρατηγικά προσανατολισμένα μπορούν να έχουν εθνικούς σκοπούς και έσχατα εθνικά συμφέροντα και να συγκροτούν στρατηγικές εκπλήρωσης αυτών των σκοπών.
Για να το επιτύχουν πρέπει να υπάρχουν οι προϋποθέσεις συσπείρωσης των πολιτών γύρω από τα εθνικά συμφέροντα και να συνδυάζονται με βέλτιστο τρόπο τα μέσα που διαθέτουν.
Όποια κράτη στερούνται αυτών προϋποθέσεων παραπαίουν ή και αποθνήσκουν.
Υπέρτατο και έσχατο εθνικό συμφέρον όλων των εθνοκρατών είναι η εθνική επιβίωση μέσα σε ένα ως εκ της φύσεώς του άκρως ανταγωνιστικό διεθνές σύστημα.
Στα θέματα ακεραιότητας της Επικράτειας, ασφάλειάς της, αυτοσυντήρησης της κοινωνίας και κρατικής επιβίωσης δεν χωρούν διαφορετικές πολιτικές θέσεις.
Εάν στο εσωτερικό μιας πολιτείας υπάρχουν διαφοροποιήσεις ως προς αυτά είναι πολιτική ασθένεια. Όσοι λυγίζουν είναι συνειδητά ή ανεπίγνωστα Εφιάλτες. Ισχύει για όλα τα κράτη όλων των εποχών και όλων των καταστάσεων.
Κοσμοθεωρητική σχιζοφρένεια
Οι πιο πάνω προϋποθέσεις απαιτούν, επίσης, μια πολιτειακή ζωή τα μέλη της οποίας δεν αλληθωρίζουν και που δεν είναι ηθικά και κοσμοθεωρητικά σχιζοφρενή.
Είναι σχιζοφρενή όταν υπάρχει αναντιστοιχία μεταξύ των ηθικών και κανονιστικών δομών της πολιτειακής ζωής και των κοσμοθεωρητικών τους θεμελίων.
Αλληθωρίζουν όταν αντί ακλόνητης προσκόλλησης στα εθνοκρατικά συμφέροντα αναζητούν κάποια μυστήρια ένωση του πλανήτη με το να κηρύττουν διεθνισμούς, κοσμοπολιτισμούς, παγκοσμιοποιήσεις και τα λοιπά, όλα αφέλειες και ασυναρτησίες που αντιβαίνουν στην εθνοκρατική υπόσταση.
Όποτε εκδηλώνονται καταμαρτυρούν κραυγαλέα πολιτικοπνευματική παράκρουση και στα μικρά κράτη εξ ορισμού υπηρετούν τις μεταμφιεσμένες ηγεμονικές αξιώσεις κάθε ιστορικής συγκυρίας.
Το διεθνές πλαίσιο όπου αναπτύσσεται μια εθνική στρατηγική ισχύουν έσχατες λογικές και αξιώματα. Μπορούν να μνημονευτούν μερικές
Αντλώντας από τον Θουκυδίδη και τον Kenneth Waltz (Θεωρία διεθνούς πολιτικής, Εκδόσεις Ποιότητα, κα Άνθρωπος, Κράτος Πόλεμος,Εκδόσεις Ποιότητα) μπορούμε να συνοψίσουμε τα κύρια χαρακτηριστικά της διεθνούς πολιτικής μέσα στην οποία κινείται η Εθνική στρατηγική ενός κράτους.
Πρώτον, στο διεθνές σύστημα άνισων κρατών που αναπτύσσονται άνισα και το οποίο αποτελεί υαλοπωλείο μέσα παλεύουν αενάως ηγεμονικοί ελέφαντες «δίκαιο υπάρχει όταν υπάρχει ίση δύναμη για την επιβολή του, κι όταν αυτό δεν συμβαίνει, οι δυνατοί κάνουν όσα τους επιτρέπει η δύναμή τους κι οι αδύναμοι υποχωρούν κι αποδέχονται».
Οι Μήλιοι δεν το γνώριζαν με αποτέλεσμα (οι Αθηναίοι) σκότωσαν όσους Μηλίους ενήλικούς έπιασαν, κι έκαμαν δούλους τα παιδιά και τις γυναίκες. Το νησί το αποικίσανε οι ίδιοι στέλνοντας αργότερα πεντακόσιους αποίκους».
Δεύτερον, η εθνική ανεξαρτησία ή με νομικούς όρους το καθεστώς της κρατικής κυριαρχίας όπως σήμερα καταγράφεται στον Καταστατικό Χάρτη του ΟΗΕ σημαίνει διεθνή αναρχία.
Δηλαδή, καταστατικά το διεθνές σύστημα ορίζεται από το γεγονός της απουσίας μιας ρυθμιστικής διεθνούς εξουσίας.
Αναμφίβολα, 
αν εξέλειπαν τα αίτια πολέμου, θα είχαμε αποτελεσματικούς θεσμούς συλλογικής ασφάλειας.
Αποτελεί όμως θανατηφόρα αυταπάτη εάν νομίζεις ότι δεν υπάρχουν εγγενή αίτια πολέμου και ότι οι διεθνείς θεσμοί είναι αγγελικά πλασμένοι και γραμμικά κινούμενοι.
Τρίτον, δεδομένου ότι έχουμε το αναπόδραστο δίδυμο κρατική κυριαρχία – διεθνής αναρχία που συμβολίζει το γεγονός της εθνικής ανεξαρτησίας, και δεδομένης της άνισης ανάπτυξης και των διλημμάτων ασφαλείας που αυτή προκαλεί, οι σχέσεις των κρατών είναι κατά βάση ανταγωνιστικές και συχνότατα συγκρουσιακές.
Σε ένα τέτοιο σύστημα ισχύει η αρχή της αυτοβοήθειας.
«Λόγια που να στηρίζονται στο δίκαιο δεν λείπουν από κανένα» μας προειδοποιεί ο αλάνθαστος Θουκυδίδης, όμως, «όσοι διατηρούν την ελευθερία τους το χρωστούν στη δύναμή τους».
Έτσι, τα κράτη επιχειρώντας να αυξήσουν την ασφάλειά τους μειώνουν την ασφάλεια των άλλων, και τούμπαλιν, αενάως κυλιόμενα μέσα σε ένα αναπόδραστο φαύλο κύκλο διλημμάτων ασφαλείας.
Επαρκής ισχύς και ασφάλεια είναι που διασώζει και όχι ευχολόγια, κατευνασμοί και φλούδες ελπίδες, στάσεις που βλάπτουν σοβαρά την κρατική υγεία.
Τέταρτον, στο συγκαιρινό διεθνές σύστημα τα κρατοκεντρικά φυσιογνωμικά χαρακτηριστικά βαθαίνουν ολοένα και περισσότερο εντείνοντας, έτσι, την κρατοκεντρική διαφοροποίηση.
Κύριοι δρώντες τ
ης διεθνούς πολιτικής είναι τα εθνοκράτη και οι διεθνικοί δρώντες είναι εργαλειακού χαρακτήρα στα χέρια όποιου μπορεί να τους χρησιμοποιήσει για να αυξήσει την κρατική του ισχύ.
Οι διεθνείς θεσμ
οί, επιπρόσθετα, αναπόδραστα είναι εξαρτημένες μεταβλητές της ισχύος.
Σκεφτείτε ότι έτσι κατάντησαν ακόμη και οι υπερεθνικοί θεσμοί της ΕΕ, όπως τραγικά καταμαρτυρείται καθημερινά τα τελευταία χρόνια.
Στοιχειώδεις προϋποθέσεις αξιοπιστίας μιας εθνικής στρατηγικής
Αφού συντομέψαμε το κοσμοθεωρητικό και ηθικοπνευματικό σκέλος και τα φυσιογνωμικά χαρακτηριστικά της διεθνούς πολιτικής σε βαθμό που ενδεχομένως
τα δολοφονήσαμε εννοιολογικά, θα σταθούμε με εξίσου σύντομο τρόπο στα εξής κριτήρια και παράγοντες αξιοπιστίας μιας εθνικής στρατηγικής.
- Ικανή πολιτική διακυβέρνηση επαρκώς δημοκρατικά νομιμοποιημένη
- Ποιοτική και ποσοτική επάρκεια πολεμικών μέσων
Αξιόμαχη στρατιωτική ηγεσία- επεξεργασμένα επιτελικά σχέδια
- υποστηρικτική οικονομική υποδομή
- υποστηρικτικό εθνικό φρόνημα
- ικανή και αξιόπιστη πολιτική ηγεσία
- σταθερότητα στόχων και προσεγγίσεων ανεξάρτητα πολιτικών διακυμάνσεων
- πλήρης συνεργασία πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας
- ετοιμότητα / αποφασιστικότητα προάσπισης εθνικού συμφέροντος
- αποτελεσματικές συμμαχίες
- ποιότητα διπλωματίας
- υποστηρικτικές κοινωνικές και πολιτικές δυνάμεις
- διαρκής βελτίωση της αποτρεπτικής φήμης και αξιοπιστίας της χώρας
- Δίνονται διαρκώς παραστάσεις ικανότητας και αποφασιστικότητας άμυνας κατά όσων απειλούν τα εθνικά συμφέροντα.
- Καλλιεργούνται ακατάπαυστα τα κάθε είδους ερείσματα μιας χώρας στην περιφέρειά της.
- Υπάρχει επαρκής ικαν
ότητα επηρεασμού της κατανομής ισχύος και συμφερόντων μιας χώρας στην περιφέρειά της. Αυτό είναι και το κύριο στρατηγικό έρεισμα ενός περιφερειακού κράτους. - Εγρήγορση για συμμαχίες και επανεξέτασή τους σύμφωνα με τις εναλλαγές και ανακατανομές ισχύος και συμφερόντων.
- Υπάρχει επαρκής ικανότητα να δημιουργηθεί διπλωματικό κόστος
- Υπάρχουν δεξιότητες δημιουργίας αποτρεπτικού ψυχολογικού κόστους
- Υπάρχουν ικανές μυστικές υπηρεσίες που επιτρέπουν επαρκή γνώση των αντιπάλων και κυρίως της πολιτικοστρατιωτικής του τρωτότητας.
- Χαράσσονται κόκκινες γραμμές πέραν των οποίων υπάρχει αταλάντευτη άρνηση νομιμοποίησης αναθεωρητικών αξιώσεων και τετελεσμένων.
- Αναπτύσσονται διαρκείς «πελατειακές σχέσεις» με τις μεγάλες δυνάμεις επί ζητημάτων κατανομής ισχύος και συμφερόντων υπό το πρίσμα ενός σταθερού σκοπού οι ασύμμετρες σχέσεις ισχύος να κατατείνουν προς συμμετρικές συναλλαγές.
- Τέλος αλλά όχι το τελευταίο, κάθε χώρα θέτει μια απροσπέραστη για τους τρίτους κόκκινη γραμμή. Αυτή είναι η διεθνής νομιμότητα.
- Απαιτείται να μπορεί να κατοχυρώνει την κρατική κυριαρχία που προβλέπει η διεθνής νομιμότητα όταν άλλα κράτη διαφωνούν ενώ ταυτόχρονα αρνούνται την αρχή της ειρηνικής επίλυσης των διαφορών με βάση αυτήν νομιμότητα.
- Για παράδειγμα, εάν αναφερθούμε στην χώρα μας, το δίκαιο της Θάλασσας όσον αφορά τα 12 μίλια, η Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη και τα στρατεύματα εισβολής και κατοχής μέρους της Κυπριακής Δημοκρατίας.
όγραφο 3.1.2016.
Τα ζητήματα της Κρατικής κυριαρχίας δεν σχετίζονται ή δεν πρέπει να σχετίζονται με την προσωπική άποψη του καθενός. Η κυριαρχία είναι υπόθεση της κοινωνίας κ
αι αφορά ευθέως την συλλογική ελευθερία, την ασφάλεια και την ευημερία όλων. Τα ζητήματα αυτά είναι «φιλοσοφικά» με την ευρύτερη έννοια και με δεδομένο ότι βιώσιμη κοινωνία σημαίνει μια συγκεκριμένη ακλόνητη και δεσμευτική για όλους πολιτικοπνευματική δομή: Οι πολίτες είτε προσκολλώνται σε κοσμοθεωρίες και έσχατες λογικές είτε όχι. Στην πρώτη περίπτωση επιβιώνεις στην δεύτερη παθαίνεις ζημιές ή χάνεσαι.
Τα ζητήματα αυτά συναρτώνται πρωτίστως με το κατά πόσο αντιλαμβανόμαστε το ταξίδι των ανθρώπων και των κρατών τους ως Οδύσσεια κατά την διάρκεια του οποίου «θα το παλεύουμε» έχοντας στον νου μας την Ιθάκη ή αντίστροφα κατά πόσο κατακυριευμένοι από εσχατολογικά ιδεολογικά σύνδρομα (οι ύστεροι παραμυθιασμένοι νεοέλληνες) υστερικά χορεύουμε και κανένα ζεϊμπέκικο μην και γίνει το άλμα στον ποθητό χλοερό έσχατο τόπο των ψευδαισθήσεών μας. Και ας μην πει κανείς ότι κάπου λαϊκίζω καθότι το ζεϊμπέκικο και οι κουμπαριές συν πολλά άλλα πιο γραφικά και ιλαροτραγικά ήταν και συνεχίζουν λόγω κεκτημένης ταχύτητας να είναι οι άξονες της Ελληνικής εξωτερικής πολιτικής.
- Συντο
μογραφικά λοιπόν ποτέ δεν αφήνεις τις Θερμοπύλες και υπάρχουν πολλές και καθημερινές Θερμοπύλες μικρές και μεγάλες, στενόχωρες ή και ευρύχωρες - Ποτέ δεν αυτοκτονείς πολιτικά από φόβο μην και πεθάνεις από κάποια πολιτική ασθένεια σε μερικά χρόνια ή ακόμη και σε μερικές δεκαετίες
- Ως κράτος πο τέ δεν εγκαταλείπεις την κυριαρχία σου (ούτε μια ίντζα!)
- Ποτέ δεν καταργείς τον θεσμό ελευθερίας σου, δηλαδή το κράτος σου γιατί αυτό αποτελεί έσχατη μιζέρια (αυτό πάει να γίνει στην Κύπρο και αυτό έγινε στην Ελλάδα με τα μνημόνια)
- Ποτέ δεν συζητάς με αντίπαλο που κατέχει ή αξιώνει να αρπάξει κομμάτι της Επικράτειάς σου ή συζητάς για να του πεις μόνο μια λέξη: Φύγε αμέσως
- Συγκροτείς αποτρεπτική στρατηγική εκπλήρωσης των αξιώσεών σου που είναι συμβατές με την διεθνή νομιμότητα – http://www.ifestosedu.gr/63GreekStrategy.htm
- Διεθνή νομιμότητα όχι ερμηνευμένη με ηττοπάθεια, νομικίστικα, παραμυθιασμένα και κατευναστικά απέναντι στους αντιπάλους.
- Στέκεσαι ανένδοτα στις Θερμοπύλες της ακεραιότητας της Επικράτειάς σου και επιδεικνύεις κάθε είδους αυτοθυσία
Υστερόγραφο. Συναφείς προγενέστερες σύντομες παρεμβάσεις και άλλες συναφείς αναρτήσεις
Π. Ήφαιστος, ΤΑ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΑ ΣΟΔΟΜΑ ΚΑΙ ΓΟΜΟΡΡΑ, Η «ΚΟΣΜΟΘΕΩΡΙΑ ΤΩΝ ΕΘΝΩΝ» και συνθήκες που την κατεδαφίζουν. http://wp.me/p3OlPy-1bQ – http://wp.me/p3OqMa-15l Π. Ήφαιστος, ΗΘΙΚΗ και ΔΙΕΘΝΕΣ ΣΥΣΤΗΜΑ, Η μη θεσπισμένη ισχύς στην διεθνή πολιτική. Πολιτική θεολογία versus πολιτική θεωρία και η σημασία της αξιολογικά ελεύθερης περιγραφής και ερμηνείας των διεθνών φαινομένων – http://wp.me/p3OlPy-1bH – http://wp.me/p3OqMa-13c Π. Ήφαιστος, Μπουμπουλίνα η …. Ερωτιάρα http://wp.me/p3OlPy-X4 Η ΜΕΓΑΛΗ ΚΟΝΔΥΛΕΙΑ ΕΙΚΟΝΑ ΤΗΣ ΑΝΤΙΜΕΤΑΦΥΣΙΚΗΣ ΠΑΛΗΣ ΠΟΥ ΠΑΓΙΔΕΥΣΕ ΤΗ ΜΟΝΤΕΡΝΑ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΟΔΗΓΗΣΕ ΣΤΟΝ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΙΣΜΟ http://wp.me/p3OlPy-ZB Π. Ήφαιστος, Μοντερνισμός, το ιδεολογικό φαινόμενο και η μεταμοντέρνα διολίσθηση προς τα ανθρωπολογικά Σόδομα και Γόμορρα. http://wp.me/p3OlPy-Zv Π. Ήφαιστος, ΙΔΕΟΛΟΓΙΚΈΣ ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ ΤΟΥ ΜΟΝΤΕΡΝΙΣΜΟΎ ΚΑΙ Η ΚΑΤΆΛΗΞΉ ΤΟΥ: ΚΑΤΕΞΟΥΣΙΑΣΜΟΣ ΚΕΡΔΟΣΚΟΠΩΝ,ΤΟΚΟΓΛΥΦΩΝ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΚΡΑΤΩΝ http://wp.me/p3OqMa-138 «Ο ΠΟΛΕΜΟΣ ΤΕΛΕΙΩΣΕ»: Η ΜΑΧΗ ΣΤΟ ΟΧΥΡΟ ΡΟΥΠΕΛ 6-9 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 1941, ΕΘΝΙΚΗ ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑ ΚΑΙ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ. http://wp.me/p3OlPy-Zd Γ. Κοντογιώργης, Τα Ίμια της χώρας. Με αφορμή την παρουσίαση του βιβλίου του Ναυάρχου Λυμπέρη http://wp.me/p3OlPy-XP Π. Ήφαιστος, Η ελευθερία ως θεμελιώδης αξίωση των εθνικοαπελευθερωτικών αγώνων των Νέων Χρόνων http://wp.me/p3OlPy-WW Π. Ήφαιστος, CLAUSEWITZ: «Ο ΠΟΛΕΜΟΣ ΕΙΝΑΙ Η ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΜΕ ΑΛΛΑ ΜΕΣΑ» – Η ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ ΚΑΙ Η ΚΡΑΤΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ… Π. Ήφαιστος, ΙΔΕΟΛΟΓΙΚΑ ΜΠΕΡΔΕΜΑΤΑ ΚΑΙ Η ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΕΘΝΙΚΟΎ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΕΠΙΒΙΩΣΗΣ http://wp.me/p3OlPy-Vv Μια συνομιλία με τον Ναύαρχο Λυμπέρη, επίτιμο ΑΓΕΕΘΑ με αφορμή το νέο του βιβλίο Οψόμεθα την αλήθεια καθώς εστί,… http://wp.me/p3OlPy-Vp Π. Ήφαιστος, ENAΛΛΑΚΤIΚΕΣ ΕΠIΛΟΓΕΣ ΚI ΔIΛΗΜΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝIΚΗΣ ΑΠΟΤΡΕΠΤIΚΗΣ ΣΤΡΑΤΗΓIΚΗΣ (1990-1) http://wp.me/p3OlPy-JO Π. Ήφαιστος, Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΕΝΟΠΛΩΝ ΔΥΝΑΜΕΩΝ ΣΤΟΝ ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΚΟΣΜΟ ΚΑΙ ΟΙ ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΣΠΟΥΔΕΣ http://wp.me/p3OlPy-E7 Π. Ήφαιστος – P. If
estos
www.ifestosedu.gr
/ www.ifestos.edu.gr – info@ifestosedu.gr
Στρατηγική Θεωρία–Κρατική Θεωρία https://www.facebook.com/groups/StrategyStateTheory/
Διεθνής πολιτική 21ος αιώνας https://www.facebook.com/groups/InternationalPolitics21century/
Ελλάδα-Τουρκία-Κύπρος: Ανισόρροπο τρίγωνο https://www.facebook.com/groups/GreeceTurkeyCyprusImbalance/
Διαχρονική Ελληνικότητα https://www.facebook.com/groups/Ellinikotita/
Άνθρωπος, Κράτος, Κόσμος–Πολιτικός Στοχασμός https://www.facebook.com/groups/Ifestos.political.thought/
Κονδυλης Παναγιώτης– https://www.facebook.com/groups/Kondylis.Panagiotis/
Θολό βασίλειο της ΕΕ https://www.facebook.com/groups/TholoVasileioEU/
Θουκυδίδης–Πολιτικός Στοχασμός https://www.facebook.com/groups/thucydides.politikos.stoxasmos/
Μέγας Αλέξανδρος–Ιδιοφυής Στρατηγός και Στρατηλάτης https://www.facebook.com/groups/M.Alexandros/
Εκλεκτά βιβλία που αξίζουν να διαβαστούν https://www.facebook.com/groups/eklektavivlia/
Ειρηνική πολιτική επανάσταση https://www.facebook.com/groups/PolitPeacefulRevolution/
Προσωπική σελίδα https://www.facebook.com/p.ifestos
Πολιτισμός, Περιβάλλον, Φύση, Ψάρεμα https://www.facebook.com/Ifestos.DimotisBBB
«Κοσμοθεωρία των Εθνών» https://www.facebook.com/kosmothewria.ifestos
Προσωπικό προφίλ https://www.facebook.com/panayiotis.ifestos
Κατηγορίες:Άρθρα, Εθνική Στρατηγική, Ελλάδα, Παναγιώτης Ήφαιστος, Στρατηγική
Related Articles
-
Η ΚΥΠΡΟΣ ΣΤΗΝ ΚΟΨΗ ΤΟΥ ΞΥΡΑΦΙΟΥ ΚΑΙ Η ΕΛΛΑΔΑ ΣΤΟ ΧΕΙΛΟΣ ΤΟΥ ΚΡΗΜΝΟΥ
-
ΤΟ ΔΙΑΓΓΕΛΜΑ ΤΟΥ «ΟΧΙ» του Προέδρου Παπαδόπουλου το 2004 ΓΙΑ ΤΟ ΑΝΕΛΕΥΘΕΡΟ, ΑΝΤΙΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟ ΚΑΙ ΦΑΣΙΣΤΟΕΙΔΕΣ ΣΧΕΔΙΟ ΑΝΑΝ – Και η «έκθεση του Διεθνούς Συμβουλίου Εμπειρογνωμόνων» για μια βιώσιμη λύση του Κυπριακού» συμβατή με την διεθνή και ευρωπαϊκή νομιμότητα
-
Π. Ήφαιστος, ΠΕΡΙ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΔΙΚΑΙΟΥ, ΑΠΟΤΡΕΠΤΙΚΗΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ ΚΑΙ ΘΟΛΩΝ ΑΝΤΙΛΗΨΕΩΝ. The silence of Greek lambs (PRAVDA. RU – 17.2.2016) ή πως μας βλέπουν οι Ρώσοι και κάθε τρίτος ενδιαφερόμενος.
Παναγιώτης Ήφαιστος - Panayiotis Ifestos 